FOTO: @PLACEMAKING PLUS
Onze Jane's Walk in mei 2015 begon bij het Centrum voor Beeldende Kunsten in stadsdeelhuis Oost (Amsterdam). Het centrum zit in een oude energiehal, die onder meer wordt gebruikt door muzikanten uit de wijk.
Jane Jacobs in Amsterdam Oost
Elk jaar worden in mei overal ter wereld stadswandelingen georganiseerd ter ere van de in 2006 overleden Amerikaanse stadsactiviste Jane Jacobs. Ze zijn laagdrempelig, informeel en bedoeld om ideeën te delen over de (eigen) stad. Het afgelopen jaar waren er tien wandelingen in Nederland en het animo groeit.
In mei 2015 nam ik deel aan een wandeling over muziek in Amsterdam Oost. Het was een koude maar zonnige dag. Een handvol geïnteresseerden verzamelde zich op het plein voor het stadsloket Oost. Ik wist eigenlijk niet wat ik ervan moest verwachten. ‘Music in East. What about music and environment? Let’s find out! We might even play a bit in the hood…’ Tot zover de informatie die ik van internet had geplukt.
We begonnen onze tocht bij het Centrum voor Beeldende Kunsten, gevestigd in een oude energiehal. De grote ruimte wordt onder meer gebruikt door muzikanten uit de wijk om te repeteren. Eens in de zo veel tijd zijn er optredens; het gebouw heeft namelijk een mooie akoestiek. We eindigden de ruim twee uur durende wandeling in een trendy kapsalon Ashes to Snow aan de Javastraat. Daar kun je je een duur kapsel laten aanmeten in een ruimte met parelwitte muren, waar prijzige kunstwerken te koop hangen, met een prominente vleugel in het midden. Muziek was het overkoepelende thema, maar als Jane’s Walk ging de wandeling over veel meer.
Zo stonden we stil bij de mogelijke bijdrage van de trendy kapsalon aan de wijk. Kunnen buurtgenoten zich wel zo’n duur kapsel veroorloven? Verandert het karakter van de Javastraat wanneer dergelijke ondernemers zich hier vestigen? Moeten burgers zich daartegen verzetten of zo’n ontwikkeling juist verwelkomen?
Een vergelijkbare discussie ontspon zich bij de Majellakerk, waarin sinds 2012 het Nederlands Philharmonisch Orkest en het Nederlands Kamerorkest (NedPho|NKO) gevestigd zijn. Zij trachten, zo meldt hun website, met educatieve programma’s de verbinding aan te gaan met de omgeving door gastvrijheid te bieden aan scholen en andere specifieke doelgroepen. Muziek als sociaal bindmiddel wordt ook omarmd door de Stichting Leerorkest die in dezelfde Batjanstraat is neergestreken en door Stichting Eigen Haard. De laatste heeft woningen opgeleverd speciaal voor muzikanten. Wij wilden de Majellakerk bezoeken om te zien hoe muziek de wijk verrijkt, maar kwamen voor een dichte deur te staan. Er werd gerepeteerd en daar hoort geen publiek bij. Dat is op zich te begrijpen; repeteren vergt immers concentratie. Toch rees bij ons de vraag of het idee van een orkest in de kerk wel zo aantrekkelijk is voor de buurtbewoners. Hoeveel van de musici wonen in de wijk? En als dat er weinig zijn, had de kerk dan niet een andere functie moeten krijgen die aansluit bij de wensen van buurtbewoners? Is de Majellakerk voor hen nog toegankelijk? Allemaal vragen die tijdens deze Jane’s Walk aan de orde kwamen.
Wereldwijd
De Jane’s Walk is ontstaan in Toronto, een jaar na Jacobs’ overlijden. De toenmalige burgemeester David Miller had 4 mei 2007 uitgeroepen tot Jane Jacobs Day. Een dag later organiseerden collega’s en vrienden van Jacobs 27 wandelingen in de stad om haar werk en gedachtegoed te eren. Sindsdien zijn de Jane’s Walks een terugkerend fenomeen en heeft dit initiatief zich verspreid over meer dan 200 steden wereldwijd. Iedereen kan ze organiseren, op elk tijdstip en over alle denkbare thema’s.
De meeste wandelingen vinden tot nu toe plaats in New York, waar Jacobs jarenlang heeft gewoond en vocht voor haar idealen. In 2015 waren daar 211 tours, veelal in mei. In 2016 waren het er, mede vanwege haar 100-jarige geboortedag, zelfs 238. Zo kon je in de huid kruipen van Jane Jacobs met een wandeling door Greenwich Village, het echte Little Italy beleven in de Bronx, en Amerika’s eerste tuinstad ontdekken in Jackson Heights. Wereldwijd werden er in 2016 meer dan 1000 wandelingen georganiseerd in 212 steden verspreid over zes continenten. In Nederland vond de allereerste wandeling plaats in 2013, in Amsterdam. Twee jaar later waren er twee in Amsterdam en eentje in Groningen. Het afgelopen jaar kwamen er zeven wandelingen in Den Haag bij. In Amsterdam stonden ze vorig jaar in het teken van de meertalige binnenstad. In Den Haag ging het om thema’s als familiebedrijven in de Bomenbuurt, en ontwikkeling en natuur van Duindorp (janeswalk.org/den-haag).
De Jane’s Walks hebben inmiddels een aardige reputatie opgebouwd, zeker in Noord-Amerikaanse steden. Zij blijken een prima manier om een stad van binnenuit te leren kennen en kunnen een leuk alternatief zijn voor de traditionele toeristische rondwandeling tijdens een
stedentrip in het buitenland. Check dus op de website van Jane’s Walks of er een interessante wandeling georganiseerd wordt. Dit jaar vinden ze hoogstwaarschijnlijk weer plaats op 5, 6 en 7 mei. Kijk op www.janeswalk.net/netherlands voor het programma in ons land. Vanwege de kleinschalige opzet worden de wandelingen vaak ook aangekondigd via Facebook – zie bijvoorbeeld de pagina Jane’s Walk Den Haag. Je kunt ook zelf een wandeling organiseren in een buurt waar je veel mee hebt of over een thema dat je interesseert.
