De toekomst van ons onderwijs

21 april 2017
Auteurs:
Joop van der Schee
emeritus hoogleraar onderwijsgeografie
onderwijs
Nieuws
school
FOTO: ATELIER PRO/FLICKR

Deze week is het debat hervat over hoe het onderwijs op scholen voor basis- en voortgezet onderwijs er in de nabije toekomst uit moet zien. De nieuwe vaste Kamercommisie voor onderwijs hield hoorzittingen om zich nader te oriënteren. Ook het KNAG mocht inspreken.

 

Rob Adriaens deed dat namens het KNAG op uitstekende wijze. Enerzijds wees Rob op het belang van vakkennis en de belangrijke bijdrage van aardrijkskunde aan het verwerven van inzicht in de grote vraagstukken van deze tijd zoals het klimaatvraagstuk, het voedselvraagstuk en het energievraagstuk. Anderzijds liet hij zien hoe goede vakkennis de pijlers oplevert voor vakoverstijgende lesprojecten in de Geo Future School waarin wordt samengewerkt met bedrijfsleven en kennisinstituten. Ook benadrukte Rob dat  digitale geletterdheid al veel aandacht krijgt bij aardrijkskunde.

In het Haagse debat is veel aandacht voor burgerschap. Rob bracht naar voren dat we moeten denken in termen van wereldburgerschap want het lokale is niet los te zien van het mondiale. Wat in het Midden-Oosten en elders gebeurt heeft grote gevolgen voor ons en omgekeerd.

Ook andere insprekers lieten zich niet onbetuigd. Net als het KNAG lieten andere vakverenigingen in Den Haag deze week horen dat zij meer betrokken willen worden in het hele proces. Geschiedenis bijvoorbeeld, liet bij monde van haar voorzitter Ton van der Schans weten al bezig te zijn met voorstellen voor vakgerichte curriculumherziening inclusief meer aandacht voor burgerschap.

Dat hoorzittingen als die van19 april wat opleveren, blijkt onder meer uit de reactie van CDA kamerlid Rog. Op 20 april toonde Rog op Twitter zijn inbreng in het debat over curriculumherziening:

'Het CDA is steeds kritisch geweest over aanbevelingen om bestaande vakken themagericht of vanuit kennisdomeinen in te richten. Wij hebben ons steeds verzet tegen een staatscurriculum of het opleggen van een didactische ideologie die doet denken aan "het nieuwe leren". Wat ons betreft is dat echt aan de scholen en laat niet onvermeld blijven: op scholen gebeurt nu al ontzettend veel. Denk bijvoorbeeld aan Geo Future School, technasia, een vak als "ontwikkelen en ontwerpen", en bassischolen die die arme kinderen de hele dag naar een ipad laten turen... Tijdens de hoorzittingen hebben we vele vakverenigingen en leraren gesproken. Ik ben geschrokken van het feit dat zeer veel vakinhoudelijke verenigingen zich totaal niet gehoord of betrokken voelen in het proces tot nu toe. Laten wij hen, als vakinhoudelijke experts nu aan het stuurwiel zetten in de komende fase.'

Nu maar hopen dat de nog aan te wijzen nieuwe bewindvoerders voor onderwijs ook vinden dat vakkennis en vakinhoudelijke experts bij curriculumherziening belangrijk zijn en dat kritisch gekeken moet worden plannen voor curriculumherziening. In het verleden behaalde resultaten – voorzover we die al kennen – bieden geen garantie voor de toekomst.

Demissionair staatssecretaris Dekker zei de Tweede Kamer na de hoorzittingen toe ‘dat vakdisciplines niet ter discussie staan’. Dat is natuurlijk geen garantie dat alles bij het oude blijft. Op scholen zullen secties aardrijkskunde moeten laten zien dat ze een belangrijke en onmisbare bijdrage leveren aan het voorbereiden van jongeren op de samenleving van nu en morgen. Dat de bal bij secties ligt is al een tijdje zo, maar de rol van secties zal nog belangrijker worden nu de druk op het onderwijsprogramma toeneemt door de introductie van nieuwe zaken.

Rob Adriaens vindt dat het resultaat van de hoorzittingen toch wat tegen valt, vooral de motie van de VVD die burgerschap expliciet op Nederland betrekt is teleurstellend. Het KNAG-punt van wereldburgerschap lijkt niet over te zijn gekomen, wat Rob doet concluderen: 'Voor het KNAG is het vooral belangrijk om goed vertegenwoordigd te zijn in een ontwikkelteam dat burgerschap gaat doen.'

In Trouw stond op 20 april 2017 de volgende tekst: 'Niet alle onderwijsveranderingen zijn verbeteringen. Inbreng van leraren en vakkennis zijn onontbeerlijk voor goed onderwijs. Goed toekomstgericht onderwijs is gestoeld op de bestaande vakken in combinatie met vakoverstijgend werken à la Geo Future School. De grote samenlevingsvraagstukken dichtbij en veraf krijgen dan de aandacht die ze verdienen. En waar onze jongeren recht op hebben.'

Het is zaak daarop te blijven hameren, op school, in de media en in het landelijk overleg.

 

MEER INFORMATIE

ONDERWIJS 2032