Rondje Groningen: van gestutte huizen naar villa's aan het water
De zon schijnt de hele dag in het Groningse, tijdens de KNAG-excursie. Helaas is het verhaal dat duidelijk wordt gedurende deze dag weinig zonnig: grootse nieuwbouwplannen waar uiteindelijk weinig animo voor is, een haven waar een plan B voor wordt bedacht en commotie rondom gasboringen die aardbevingen veroorzaken. Nieuwe plannen als een geothermie park geven gelukkig toch ook wat licht aan de provincie.
De eerste stop die de bus maakt is op het universiteitsterrein, waar naast een datahotel het grootste geothermie park van Europa moet komen: WarmteStad. Een rode vlag wappert eenzaam op een groot braakliggend terrein. Dat is de plek waar een warmtebron moet worden aangeboord, zo’n 3 kilometer de grond in. Excursieleiders Paul van Steen (Rijksuniversiteit Groningen) en Piet Pellenbarg (Emeritus Hoogleraar Economische Geografie) leggen uit hoe geothermie werkt. Warmte die diep in de aarde is opgeslagen wordt benut, hiervoor worden twee putten gemaakt. Uit de ene wordt heet (zo’n 110 graden Celsius) water opgeboord en via de andere wordt het inmiddels afgekoelde water terug de grond in gespoten. Het is dus een gesloten systeem. Via een warmtewisselaar wordt de warmte uit het water gehaald en gebruikt om onder andere huizen te verwarmen. De angst van omwonenden betreft de kans op bevingsgevaar door het opboren van dit water. Deze kans is echter nihil, omdat het een gesloten circuit is.
Bron filmpje: www.warmtestad.nl.
Zie je geen filmpje? Probeer deze link: https://youtu.be/1it0CtJTUe8
Bevingsschade
De excursie zet zich voort richting het noorden van de provincie. Ondertussen komt het boren van gas ter sprake, niet onlogisch gezien de actualiteit in dit gebied, maar ook omdat her en der huizen met flinke bevingsschade te zien zijn. Flinke balken die muren stutten, zowel aan de binnen- als buitenkant van huizen. Muren met scheuren, halve schoorstenen. In dorpen als Usquert staan tientallen huizen te koop. De impact voor de bewoners van dit gebied is onmiskenbaar.
Derde excursieleifder Erik Meijles (Rijksuniversiteit Groningen) legt de technische kant van de gasboringen naast de geografische kant van het verhaal. Technisch gezien is een oplossing voor de bevingen binnen handbereik, maar geografisch en financieel is dat niet zo makkelijk. Er zijn zoveel stakeholders betrokken dat het een lastig verhaal is. Conclusie: zomaar stoppen met boren gaat er niet voor zorgen dat er minder bevingen komen. Dit is alleen iets waar de bewoners niet zomaar in geloven. Het ministerie komt de bewoners tegemoet, gezien de actuele beslissing om gasboringen terug te schroeven. Discussies stranden in technische argumenten tegenover emotionele waardoor ze nooit tot een goed einde komen: al met al een probleem waar voorlopig nog geen definitieve oplossing voor is.
Havenplan B
De rit vervolgt zich door diverse door bevingen getroffen dorpjes en zet koers richting de Eemshaven. Deze in 1972 geopende haven had als doel om grootschalige industriële ontwikkelingen ruimte te bieden en zou voor veel werkgelegenheid zorgen. Mede door de oliecrisis zijn die plannen nooit gehaald en bleek dat van een grote industriehaven hier nooit sprake zou kunnen zijn. De plannen werden omgegooid en de focus kwam te liggen op logistiek, gericht op noordelijke gebieden.
Plan B. Inmiddels profileert de haven zich als duurzame energie-hub en als offshore windhaven. Eemshaven faciliteert het verschepen van onderdelen voor windmolenparken en kan door de verdiepte haven megaschepen ontvangen. Overal zijn windmolens te zien, zowel in werking als nog te bouwen die in delen op verscheping liggen te wachten. Energie is de belangrijkste industrie, ruim één derde van de Nederlandse energie wordt hier geproduceerd. Plan B lijkt dus positief uit te pakken. Daarnaast staat het gebied bekend om het datacentrum van Google dat in de haven gevestigd is, dé internetkabel van Nederland komt hier namelijk aan wal. Er liggen hier veel kansen die benut kunnen worden.
Kavels te koop
Na de lunch met echte Groningse mosterdsoep zet de bus koers richting het zuiden waar de Blauwestad bezocht wordt. Dit is een énorm nieuwbouwproject, met de omvang van de Amsterdamse binnenstad. Ruim opgezet, veel groen, water, wonen in de natuur, vrijstaande villa’s met ruimte om je boot aan te leggen, niet al te duur. Prachtige omgeving, iedereen wil hier wonen zou je denken. Toch is nog geen een kwart van de kavels verkocht. Inmiddels hebben alle grote geldschieters de stekker uit het project getrokken en moet de gemeente het alleen dragen – verliezen lopen in de miljoenen. Het oorspronkelijk te verkopen aantal kavels is verminderd, de grondprijs is met 20 procent gedaald.
De gemeente blijft noodgedwongen dit project promoten. Er wordt werkelijk alles aan gedaan om Blauwestad aan te prijzen, kavelprijzen voor nóg minder, promotie, evenementen. Maar het werkt niet. Wat het probleem is? Volgens Piet Pellenbarg was het een goed plan, maar tien jaar te laat. Op het moment dat de verkoop op gang moest komen brak de crisis uit en konden geïnteresseerden hun eigen huis niet meer verkopen. Verder spelen wellicht ook de locatie en het ontbreken van voorzieningen een negatieve rol: deze supermooie nieuwbouwvilla’s aan het water liggen in een uithoek. 40 kilometer van de dichtstbijzijnde stad (Groningen) en 20 kilometer van de Duitse grens. Er is bewust voor gekozen geen voorzieningen aan te leggen in Blauwestad om zo de omliggende plaatsen meer klandizie te bezorgen. De gemeente kan blijven promoten, maar er moet hier echt iets wezenlijks veranderen, wil dit project nog ooit een succes worden.
Groningen: provincie van de duurzame energie?
Het lijkt of in Groningen veel op papier goede ideeën mislukken. Toch was de excursie van vandaag zeker niet negatief. Het energieproject en de duurzame haven brengen hier licht. Groningen als duurzame energie provincie lijkt de nieuwe weg te zijn, hopelijk ook met duurzaam succes.