De Brusselse Brexit

In heel Europa wonen Britten die door de aankomende Brexit worden getroffen, maar veel Britse Brusselaars zijn extra de dupe: ze wonen niet alleen in de EU, maar werken er ook voor. Alleen al bij de Europese Commissie zijn 1226 Britten in dienst. Bij andere EU-instellingen zouden er zeker 800 werken. EU-ambtenaren moeten bij hun indiensttreding EU-burgers zijn. Een andere regel stelt dat wie zijn EU-nationaliteit niet meer heeft, ontslagen moet worden. Binnen de EU gaan er stemmen op om dit te interpreteren als ‘ontslagen kan worden’, wat de deur toch weer op een kier zet voor de Britse EU-ambtenaren. De Brexit raakt niet alleen de ambtenarij. Van de EU gaat een sterk agglomeratie-effect uit, om een economisch-geografisch begrip te gebruiken. Nabij de EU in Brussel vestigen zich niet alleen allerlei andere internationale instellingen, maar ook lobby- en advieskantoren. De Britse journalist Paul McNally van The Bulletin geeft aan dat de meeste van de circa 30.000 Britten in België in het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest en haar suburbs wonen. In de aan elkaar-grenzende Vlaamse gemeenten Tervuren, Bertem en Kortenberg, net ten oosten van de hoofdstad, is de Britse nationaliteit de meest voorkomende naast de Belgische. Kortenberg heeft zelfs een Britse winkel, Stonemanor genaamd. Tervuren spant de kroon met ruim 12 procent  Britten onder haar 22.000 inwoners. De aanwezigheid van de British School of Brussels zal daar ergens ‘voor tussen zitten’, om ’t op z’n Vlaams te zeggen.

Het Waalse Waterloo, net ten zuiden van de hoofdstad, is eveneens populair. De Britten die daar wonen, hebben vast een sterk ontwikkeld historisch gevoel, al is dit net als Tervuren een wat rijkere suburb. Stonemanor heeft even buiten Waterloo, in Sint-Genesius-Rode (wat dan weer formeel een Vlaamse suburb is, al wordt er meer Frans dan Vlaams gesproken), een tweede winkel geopend. De vijf meest verkochte producten in de Stonemanor-filialen zijn: frozen bagels, Cravendale milk, Heinz baked beans, Suffolk sausage roll en Kingsmill crumpets.

Er zijn ook 23 Engelssprekende kerken in het gewest en de nabije suburbs. Die bedienen niet alleen Britten maar ook Amerikanen, Ghanezen en Koreanen. Verder komen de Britten graag bijeen voor een pint. Het Luxemburgplein, pal voor het Europees Parlement, is populair. Vooral op donderdagavond barsten de cafés op het plein uit hun voegen. Ook tijdens en na de avondmarkt op dinsdag is het er druk. De aan het plein gelegen Ierse pub Fabian O’Farrell’s had zo tussen de zakenwijk en het treinstation van een Britse grootstad kunnen liggen, maar is een tijd vóór de Brexit al gesloten. Ook andere Ierse pubs blijken eerder bakens voor de Britse dan voor de Ierse Brusselaars. Michael Collins Irish Pub op de Louizalaan in de Elsenese Kasteleinswijk trekt Engelssprekenden van heinde en ver, maar toch vooral Britten. Dit etablissement lijkt gezien de drukte binnen niet tot sluiting te worden gedwongen.

Veel Britse Brusselaars voelen de bui al hangen en vragen een nieuwe nationaliteit aan. In 2017 namen 572 Brusselse Britten de Belgische nationaliteit aan, dat is ruim 13 keer meer dan in 2015, het jaar vóór het Brexit-referendum, toen het er 42 waren. Voor heel België gaat het om tien keer zo veel nationalisaties als twee jaar eerder. De meeste Britten behouden overigens de Britse nationaliteit, wat de keus om er een extra aan te vragen ongetwijfeld een stuk gemakkelijker maakt.