Fascinatie voor grenzen
Op de KNAG Onderwijsdag las auteur Tommy Wieringa voor uit eigen werk tijdens de sessie ‘De Geo vmbo bovenbouw maakt grenzen en identiteit leuk’ van ThiemeMeulenhof. Wieringa’s boeken bevatten altijd een duidelijke aardrijkskundige component. Geografie.nl sprak na afloop kort met Wieringa over zijn interesse in aardrijkskunde.
‘Ik heb een fascinatie voor grenzen,’ vertelt Wieringa tijdens de sessie. ‘Grenzen zijn belangrijk in mijn leven. Vroeger woonde ik vlakbij de Duitse grens. Daar gebeurde altijd wat, ik heb er veel herinneringen aan. Mijn moeder vond dat grenzen weg moeten, maar ik vind ze interessant en spannend. Grenzen definiëren wie wij zijn en wie zij zijn. In het huidige Europa spelen grenzen ook een steeds grotere rol.’
'Grenzen definiëren wie wij zijn en wie zij zijn'
Wieringa’s eerste herinneringen van het vak aardrijkskunde zijn de lessen die hij als kleine jongen kreeg op de Vrije school in Zutphen. ‘Het was aardrijkskunde volgens de racistische stereotypering van Rudolf Steiner. Daar werd een verband gelegd tussen de vorm van continenten en de vorm van gezichten, waarbij Afrika het expressieve deel was en Europa het slimme, denkende deel.’
Pas later werd het echt interessant. ‘In Diever op school had ik een heel inspirerende docente Aardrijkskunde, van wat zij vertelde is veel blijven hangen. Ook heb ik nog steeds de Geo Geordend, die verhuis ik al 35 jaar met me mee.’
Belang van locatie
Zowel de spanning rondom de grenzen als de kennis van aardrijkskunde komen terug in Wieringa’s boeken. Bijvoorbeeld de scène van de heimelijke grenspassage aan de rand van Europa (Dit zijn de namen) een typisch spannend grensverhaal, of de uitgebreide beschrijvingen van het landschap (Caesarion) die fysische geografie een belangrijke rol in het boek geven.
‘Het belang van locatie in mijn boeken is groot. Eigenlijk kan de locatie gezien worden als personage. Bijvoorbeeld in Caesarion, waar het verhaal begint met een verdwijnend landschap door kusterosie. Een man probeert vervolgens die erosie tegen te gaan door schroot in de zee te storten.’
'Eigenlijk kan de locatie gezien worden als personage'
Wieringa onderzoekt uitgebreid de gebieden die hij beschrijft, omdat hij van mening is dat wat hij opschrijft feitelijk moet kloppen, ook bij een fictieverhaal. ‘Om te voorkomen dat ik last krijg van mensen zoals jullie [geografen, red.].’
Het nieuwe boek De Heilige Rita gaat over Twente, waar Wieringa vandaan komt. ‘Ik vind Twente geweldig. Maar nu verandert het landschap door recreatieve attracties en bijvoorbeeld nep-Saksische boerderijen en forelvijvers.’ Dat is jammer, maar de geest van de regio blijft hetzelfde, zoals Wieringa zegt: ‘Diep onder de veranderingen trekt de krokodil slechts een oogje op. En slaapt rustig verder.’
Benut boeken in de les
Boeken van schrijvers met veel oog voor aardrijkskunde, zoals Wieringa, kunnen worden gebruikt in het onderwijs. Daarover ging de workshop, maar ook daarna benadrukt Wieringa het belang hiervan. Schrijvens hebben vaak veel kennis, waarom wordt daarvan geen gebruik gemaakt? Wieringa belooft een top 10 boeken op te stellen die voor docenten aardrijkskunde handig kunnen zijn om te gebruiken in hun lessen.
