Hong Kong tussen hoop en vrees

Hong Kong heeft sinds het in 1997 van Britse in Chinese handen overging een status aparte binnen China: ‘one country - two systems’. Tot 2047 heeft het als special administrative region deels zijn eigen wetten en regels en een beperkte vorm van democratie. Met de nadruk op ‘beperkt’: de bevolking mag een deel van zijn bestuur zelf kiezen, maar de kandidatenlijst wordt grotendeels ingevuld door Beijing en de lokale Beijing-vriendelijke elite. Bij de verkiezingen op 4 september kreeg de democratische oppositie het toch voor elkaar om acht van de zeventig zetels te veroveren. Zo kreeg de ‘Umbrella Revolution’ van 2014, hoopvol begonnen maar eindigend in frustratie, toch nog een onverwacht politiek vervolg.

Biedt deze uitslag hoop voor meer democratie in Hong Kong, en wie weet daarna ook in China? Er waren meer stemmers dan ooit, vooral jongeren stemden voor nieuwe politiek, en protestleiders van de ‘Umbrella Revolution’ zijn nu in het bestuur gekozen.

Maar Beijing reageerde helaas zoals verwacht: met een waarschuwing dat niemand binnen of buiten het bestuur voor een onafhankelijk Hong Kong mag pleiten of om een referendum mag vragen. Ook in Hong Kong zelf is de meerderheid ondanks de massale protesten van 2014 eerder pro-China dan pro-onafhankelijkheid, en de meeste Hongkongers willen liever rust dan chaos, laat staan echte revolutie.

Hoe gaat het nu verder? Zal Beijing zich aan de afspraken tot 2047 houden, of wordt er al eerder ingegrepen? Hoe lang mag Hong Kong nog ‘speciaal’ blijven? Krijgen de nieuwe democraten een eerlijke kans? Of moet de ‘nieuwe democratie’ eerder van burgers buiten de politiek komen, zoals Kathleen Ferrier en Adriënne Simons in De Volkskrant betoogden? Een echte kans op meer democratie is er waarschijnlijk pas als de Chinese Communistische Partij zijn machtsmonopolie verliest. De Partij is tot alles in staat om dat te voorkomen. En zelfs als het ooit zo ver komt bestaat er voor de meeste Chinezen maar één China, inclusief Hong Kong, Macau en Taiwan.