'Hurricane Season' volop actief

Ondanks de heftige orkanen Harvey en Irma wordt het huidige orkaanseizoen nog als ‘gemiddeld’ aangemerkt. Het National Hurricane Center heeft informatie over alle depressies, stormen en orkanen beschikbaar: handig voor docenten aardrijkskunde om aan leerlingen de actuele situatie te laten zien.

Orkaan Harvey is nog maar net achter de rug, terwijl Irma momenteel alweer over de Caraïben raast. In september is het eigenlijk altijd wel raak, maar dit jaar worden meerdere records verbroken. Mede doordat Harvey lange tijd boven Houston bleef hangen, liep de totale hoeveelheid neerslag op tot extreme hoogtes. In vier dagen tijd viel lokaal meer dan 1.000 mm neerslag. Ter vergelijking: in Nederland valt per jaar gemiddeld 800 mm neerslag. De omgeving van Houston stond grotendeels onder water, waardoor vergelijkingen met Katrina snel gemaakt waren.

Irma

Terwijl in Houston hard wordt gewerkt om de ravages van Harvey op te ruimen, brengt Irma momenteel grootschalige schade toe in het Caraïbisch gebied. Volgens de huidige prognoses zal de orkaan dwars over Florida trekken. Daar worden nu ook de nodige voorzorgsmaatregelen genomen. Gezien de schade op Sint Maarten lijkt dit een verstandig besluit. Voornamelijk de extreem hoge windsnelheden (boven de 300 kilometer per uur) zorgen voor enorme schade waar weinig gebouwen en infrastructuur tegen bestand zijn. Dergelijke snelheden zijn moeilijk voor te stellen voor ons. In Nederland vinden we een storm met windkracht 12 al heftig, terwijl deze gepaard gaat met snelheden van ‘slechts’ 120 kilometer per uur.

National Hurricane Center

Sinds het einde van de jaren zestig houdt het Amerikaanse National Hurricane Center nauwkeurig het aantal depressies, stormen en orkanen bij. Om stormen beter aan te kunnen duiden, is een aparte schaal opgesteld. Waar aardbevingen qua schade worden gemeten op de schaal van Richter, is voor orkanen de Saffir-Simpson schaal opgezet. Op basis van aangerichte schade en windsnelheden worden orkanen ingedeeld op klasse 1 tot en met 5. Waar Harvey in de vierde categorie viel, valt Irma in categorie 5. Gezien de extreme windsnelheden zou het volgens sommigen gerechtvaardigd zijn om Irma zelfs in categorie 6 te plaatsen. Doordat een orkaan in categorie 5 reeds de zwaarst mogelijke schade toe kan richten, wordt vooralsnog geen extra categorie toegevoegd.

De website van het National Hurricane Center laat mooie weergaves zien, waarop de locaties en projecties van verschillende orkanen (en tyfoons) worden weergegeven. Nóg mooier is de gratis beschikbare Google Earth file (kml/kmz-file), die via internet automatisch wordt geüpdatet. Na het downloaden van de file kan deze zo in Google Earth gesleept worden en is het mogelijk om de orkanen nader te bekijken. De bijbehorende informatie is zeer overzichtelijk en bevat onder andere actuele en verwachte windsnelheden, afgelegde route van de orkaan en nog interessanter: waar deze zeer waarschijnlijk heen gaat. Een perfecte manier voor docenten om leerlingen actuele spectaculaire natuurlijke processen te laten zien, die direct gekoppeld kunnen worden aan mogelijke gevolgen voor de mens en de natuur.

Vooruitzichten

Op basis van het huidige aantal stormen, zou het huidige orkaanseizoen als gemiddeld worden aangemerkt. Het seizoen loopt echter nog tot en met november, waardoor 2017 vermoedelijk als bovengemiddeld jaar zal eindigen. Momenteel heeft de volgende storm boven de Atlantische oceaan zich alweer ontwikkelt tot categorie 3: Jose dient zich aan. In de huidige prognoses zal Jose vlak langs Sint Maarten razen. Hoewel het er op lijkt dat Jose geen proporties gaat bereiken zoals Irma, zullen de gevolgen zeer problematisch zijn door de grote hoeveelheid schade die reeds op Sint Maarten is aangericht. Laten we hopen dat Jose voor dit jaar de laatste orkaan is.

Dick Stegers is geoloog bij het consultancy bureau T&A Survey te Amsterdam. Mede door z’n lesbevoegdheid bekijkt aardwetenschappelijk nieuws ook vanuit een educatieve hoek.