Wuhan, belangrijk kruispunt met de beste noodles

Voor de uitbraak van het coronavirus hadden velen er nog nooit van gehoord, de miljoenenstad Wuhan in het Chinese binnenland. Binnen China een belangrijke hub, erbuiten een onbekend gebied. Wat is het voor stad?

Met meer dan 11 miljoen inwoners staat de stad in de top tien van China’s grootste steden. Qua inwonertal vergelijkbaar met Londen of Parijs. Maar wanneer je Nederlanders vraagt welke Chinese steden ze kennen zal bijna niemand Wuhan noemen. Geografie.nl sprak met geopolitiek en China-analist Joris Teer en Chinese politiekstudent Vera Kranenburg om een beeld van deze onbekende stad te krijgen.

Rumoerige geschiedenis

Wuhan is een stad met een rumoerige geschiedenis: het was een van de steden met een grote Britse Concessie na de Tweede Opiumoorlog halverwege de 19e eeuw. De stad had toen al – in die tijd als één van de weinige Chinese steden – internationale connecties. Niet zonder slag of stoot kwam een eind aan deze en andere Concessies. Zo werd Wuhan tijdens de Tweede Chinees-Japanse Oorlog compleet verwoest en ingenomen door Japan. Pas na de Tweede Wereldoorlog, waarbij de laatste, Japanse, Concessie opgeheven werd, was Wuhan weer volledig onder Chinees bestuur.

Inmiddels heeft Wuhan flinke ontwikkelingen doorgemaakt op economisch gebied. Joris Teer legt uit dat Wuhan de ontwikkelingstrend van de Chinese kuststeden volgde, maar dan één decennium later. Wuhan groeide vanaf eind jaren ‘90 uit tot een grote industriestad. Er ontstond een grote ijzer-, staal- en kolenindustrie (zie kader). In 2013 groeide de Wuhan Iron and Steel Corporation, al opgericht aan het einde van de 19e eeuw, nog uit tot de drie na grootste staalproducent ter wereld. De stad werd zo het industriële centrum van de provincie Hubei. Na het ontwikkelen van de provincies in Oost- en Zuidoost-China kondigde de centrale overheid in 2004 het ‘Rise of Central China Plan’ aan. Een strategie om de groei van zes centraal gelegen provincies, zo ook Hubei, te coördineren. Dit bij elkaar legde de basis voor de modernisering van de stad Wuhan.

Hedendaags Wuhan

Industrie en productie

Wuhan was in 2015 de tiende grootste staalmaker van de wereld, dankzij China’s inzet op industrie. Inmiddels is de productie een stuk meer divers geworden, maar nog steeds is industrie van groot belang voor Wuhan. Auto’s en medische apparatuur worden voor zowel binnen- als buitenland gemaakt in deze stad. Wellicht komt een deel van onze ‘made in China’-producten ook uit Wuhan. Economisch wierp het vruchten af, volgens China is het netto-inkomen in Wuhan verzesvoudigd tussen 2006 en 2018.

Voor productie is Wuhan een interessante optie voor (buitenlandse) bedrijven, legt Teer uit. Binnen China geldt deze stad nog steeds als ‘minder economisch ontwikkeld’, daardoor is de huur van grond en arbeid relatief goedkoop. Vergeleken met de kuststeden gelegen in de Parelrivierdelta en de Yangtzerivierdelta is het kostenverschil groot. Ook hebben lokale Chinese overheden uitgebreide belastingvoordeel en subsidieprogramma’s om buitenlandse investeringen aan te trekken. Het is geen toeval dat de economie in centraal China in 2018 met bijna een procentpunt harder groeide dan het landelijk gemiddelde.

Hub aan de Yangtze

China heeft veel grote steden, toch is Wuhan bijzonder. Van de tien grootste Chinese steden liggen er maar drie niet aan de kust, Wuhan is er daar een van. De stad ligt gunstig tussen andere steden: op een kruispunt van spoorlijnen die noord met zuid en oost met west aan elkaar verbinden. Het vormt daarom een belangrijke hub: een overstappunt voor veel binnenlands verkeer. Verder is Wuhan een van de weinige inlandse steden in China vanuit waar direct vluchten gaan naar tal van buitenlandse vliegvelden.

Net zo belangrijk is de ligging van Wuhan aan de Yangtze. Ondanks dat het een binnenlandse stad is, is het daardoor voor scheepverkeer goed bereikbaar. De Yangtze speelt ook een belangrijke identiteitsrol in de stad. Zo vertelt Vera Kranenburg dat veel Chinezen bij Wuhan meteen denken aan de bekende brug over de Yangtze. Een ander bekend verhaal over Wuhan en de Yangtze is volgens Teer dat van Mao Zedong, die op zijn 72e nog deze rivier over zwom, in deze stad.

Studentenstad

Tegenwoordig staat Wuhan bekend als levendige studentenstad en trekt studenten uit landen over de hele wereld. De stad telt twintig universiteiten waarvan er een paar tot de top van de Chinese universiteiten behoren. Waar Nederlandse studenten vaker in Beijing of Shanghai gaan studeren zijn er tal van landen die connecties hebben met universiteiten in Wuhan. Overigens heeft Universiteit Utrecht ook connecties in Wuhan. De bevolking met van oudsher met name arbeiders is, mede dankzij de studenten, inmiddels heel divers geworden.

Bekende noodles

Ondanks de rol van Wuhan binnen China en internationaal vindt Teer het niet gek dat veel Nederlanders nooit van Wuhan hoorden. China, met 1,4 miljard inwoners, kent minstens vijftig steden met een inwonertal twee keer groter dan Amsterdam. Dan is er nog het taalverschil. De voor Westerlingen vaak moeilijk uit te spreken namen van steden, zorgen ervoor dat we veel namen niet onthouden.

Hoewel ook niet iedereen in China kan aanwijzen waar Wuhan precies ligt, is de naam in ieder geval wel bekend. Dat heeft volgens Kranenburg alles te maken met eten, en dan wel één specifiek gerecht: de 武汉热干面 (Wuhan hot dry noodles), een noodlegerecht met sesamsaus dat naar de stad vernoemd is. Dankzij dat gerecht weten Chinezen én buitenlanders in China op z’n minst van het bestaan van de stad.

Met dank aan Joris Teer en Vera Kranenburg.

Joris Teer is geopolitiek analist en oprichter van Teer Strategy, een adviesbureau voor (geo-)politieke analyse en strategiebepaling.  Hij adviseert, schrijft en spreekt over strategische vraagstukken omtrent de opkomst van China. Teer studeerde internationale geschiedenis aan de Londen School of Economics en China’s buitenlandbeleid en politiek aan de Peking University.

Vera Kranenburg studeert Chinese politiek en internationale betrekkingen aan de Yenching Academy of Peking University. Sinds augustus 2019 woont Vera in Beijing.