Aardrijkskunde en internationalisering

Introductie 

De huidige discussie over ‘internationalisering’ gaat vooral over het toelaten van buitenlandse studenten op hogescholen en universiteiten en het gebruik van Engels als voertaal. Maar hier willen we het hebben over ‘internationalisering in de klas’ als een sleutel tot wereldburgerschap bij leerlingen, het ontwikkelen van een bewustzijn dat reikt tot ver buiten de grenzen van de eigen leefomgeving. De kernwaarden van wereldburgerschap zijn inzicht in internationale ontwikkelingen, empathie en respect voor mensen uit andere culturen en reflectie op de verbanden tussen de eigen situatie en die van anderen.

Door internationalisering in de klas te brengen, creëer je kansen voor leerlingen om:
andere culturen en perspectieven te begrijpen: leerlingen komen in contact met andere waarden, normen en tradities, waardoor ze de eigen blik op de wereld verbreden;
interculturele vaardigheden te ontwikkelen: door te communiceren en samen te werken met mensen uit andere culturen, leren ze omgaan met diversiteit en effectief te communiceren in een internationale context;
globale issues te begrijpen: ze worden zich bewust van de complexe samenhang tussen lokale en internationale problemen, zoals klimaatverandering, migratie en armoede;
een gevoel van verantwoordelijkheid te ontwikkelen: leerlingen beseffen dat ze deel uitmaken van een mondiale samenleving en dat ze een rol kunnen spelen in het bevorderen van vrede en duurzaamheid;

Door te leren over andere landen, culturen en gebieden worden leerlingen gestimuleerd om kritisch na te denken, het eigen perspectief te relativeren en zich te verdiepen in de wereld om hen heen.

In de klas

Er zijn heel veel manieren om internationalisering op een aantrekkelijke manier in de klas te behandelen. Bijvoorbeeld door mee te doen aan uitwisselingsprojecten, internationale feestdagen te vieren, door muziek uit allerlei landen, virtuele excursies en door gastsprekers uit te nodigen. Hieronder belichten we een aantal werkvormen die je gemakkelijk in de klas kunt inzetten. 

• Dollar Street
Doelgroep: vo onderbouw
Op de website Dollar Street van Gapminder zie je foto’s van families uit de hele wereld met verschillen in inkomen, gezinssamenstelling en cultuur. Je kunt door de foto's bladeren of zoeken op land, inkomen of trefwoord, en ook foto's vergelijken van diverse landen en inkomensniveaus. De aanpak is neutraal en legt geen nadruk op schrijnende omstandigheden. Je kunt met deze website zelf lessen maken, zoals deze opdracht van ThiemeMeulenhoff.

• Dollar Street
Doelgroep: po bovenbouw – vo klas 1
De foto’s van Dollar Street kun je ook gebruiken voor een opdracht in (expert)groepjes in de bovenbouw van het po. Je kunt bijvoorbeeld één land kiezen en ter introductie een filmpje laten zien over dit land (met culturele aspecten). De groepjes bezoeken vervolgens Dollar Street en benoemen verschillen en overeenkomsten tussen hun leven en dat van een gezin in het andere land. Laat vervolgens elk groepje een thema kiezen en diverse gezinnen vergelijken. Wat zijn de verschillen onderling? En vergeleken met hun leven? Hoe zien leerlingen de toekomst voor die gezinnen? In een nagesprek kun je kijken of er bijvoorbeeld grote verschillen zijn tussen steden en dorpen. En of dit beeld ook van toepassing is op andere landen.

• Overeenkomsten en verschillen tussen twee culturen onderzoeken
Doelgroep: po 
Via jeugdliteratuur of film kun je op een leuke manier een brug slaan naar de verschillen tussen twee culturen. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld de dagelijkse route van de hoofdrolspeler van het boek of de film vergelijken met die van zichzelf en naar overeenkomsten en verschillen zoeken. Vraag leerlingen een brief te schrijven naar de hoofdpersoon en deze brief te beantwoorden alsof zij zelf de hoofdpersoon zijn. Gebruik films, websites en boeken om de levens van kinderen in andere delen van de wereld te vergelijken. Klik hier voor een uitgebreid overzicht van kinderboeken voor wereldoriëntatie.

• Lesmateriaal Nuffic
Op de website van de Nederlandse organisatie voor internationalisering in het onderwijs staan diverse manieren waarop je kunt internationaliseren in het primair en voortgezet onderwijs. Met praktijkvoorbeelden en lesmaterialen.