Aardrijkskundeonderwijs in het VK en Brexit

Voor veel aardrijkskundedocenten en -lerarenopleiders is het Verenigd Koninkrijk hét land om nieuwe ideeën op te doen. Welke gevolgen heeft Brexit voor het aardrijkskundeonderwijs daar? We vroegen het Britse collega’s.  

Al jaren komen Nederlandse docenten aardrijkskunde en lerarenopleiders terug uit het Verenigd Koninkrijk met enthousiaste verhalen over hun bezoek aan de studiedagen van de Geographical Association (GA). Daar moet je echt een keer geweest zijn. De GA-dagen vol lezingen en workshops kunnen zich zeker meten met de KNAG-onderwijsdag. Ook de onderwijssymposia van het London Institute of Education staan hoog aangeschreven en behoren tot de beste plekken in de wereld om kennis te nemen van en te discussiëren over toonaangevend onderwijsgeografisch onderzoek. Het VK heeft het aardrijkskundeonderwijs dus veel te bieden. Maar hoe kijken Engelse collega’s aan tegen hun vak in eigen land en denken ze dat de Brexit daarin verandering brengt? Zes vooraanstaande collega’s reageerden op onze vragen.

In de lift 

Net als in Nederland verliest aardrijkskunde in het VK op sommige scholen lesuren omdat het geen kernvak is. Ook is er een tekort aan geografisch goed geschoolde docenten. Daar staat tegenover dat aardrijkskunde op veel plaatsen in het VK nu weer in de lift zit – veel leerlingen kiezen het. Een van de verklaringen is dat Engeland een Baccalaureaat Certificaat voor 15-jarigen heeft geïntroduceerd dat leerlingen verplicht geschiedenis of aardrijkskunde te kiezen naast Engels, wiskunde, een tweede taal en exacte vakken. Ook speelt waarschijnlijk mee dat wie geografie gestudeerd heeft, gemakkelijk aan een baan komt. 

Brexit 

‘Brexit is natuurlijk een ramp en het zal een generatie kosten om ervan te herstellen. Maar waarschijnlijk heeft het geen effect op het aardrijkskundeonderwijs in het VK, want dat is hier sterk’, schrijft emeritus hoogleraar onderwijsgeografie David Lambert. Hij voegt toe dat de schoolaardrijkskunde in het VK tot nu toe weinig aandacht besteedde aan de EU, maar dat dit ironisch genoeg best eens kan veranderen als de Britten de EU hebben verlaten. 

Ook David Mitchell, lerarenopleider aan het London Institute of Education, verwacht geen grote impact van Brexit op het Engelse aardrijkskundeonderwijs. Hij schrijft dat veel zal afhangen van hoe de scheiding en nieuwe relatie verder worden ingevuld. Innovatieve aardrijkskundeleraren zullen volgens Mitchell Brexit inbouwen in het curriculum; minder dynamische secties zullen alles bij het oude laten. Duncan Hawley, fysisch geograaf en lerarenopleider, stelt dat het te vroeg is om iets te zeggen over de gevolgen van Brexit. Afhankelijk van hoe deze zich verder voltrekt, zullen Britse aardrijkskundeleraren thema’s aan de orde stellen als identiteit, migratie, handelsstromen, toerisme, visserij en grensoverschrijdend milieubeleid in relatie met Brexit. 

EU-steun 

De Ierse Susan Pike, als lerarenopleider aardrijkskunde actief in zowel het basis- als het voortgezet onderwijs, denkt dat Brexit grote gevolgen kan hebben, vooral als aardrijkskundeprojecten voor en door leraren geen EU-steun meer ontvangen. Clare Brooks, departementshoofd van het London Institute of Education, wijst op de grote verantwoordelijkheid die ligt bij het onderwijs. Remain-stemmers waren er meer onder jongeren en hoger geschoolden. ‘Wat zal Brexit betekenen voor onze plek in de wereld? Welk aardrijkskundeonderwijs zullen jonge mensen in een post-Brexit-VK nodig hebben?’ 

Denkpauze 

Alan Kinder, hoofd van de GA, zegt in een artikel dat hij schreef met Mary Biddulph dat Brexit een pause for thought oplevert. Want hoe gaan leraren na de Brexit lesgeven over soevereiniteit en natiestaten? Over handel met arme landen en de EU? Over globalisering, mensenrechten en migratie? Laten we hopen, besluit hij zijn mail, dat na Brexit de samenwerking en dialoog tussen opleiders aardrijkskunde in Europa even sterk blijven als nu. 

BRONNEN

• Jones, M. & D. Lambert 2018. Debates in Geography Education. London: Routledge. 
• Jones, M. 2017. Handbook of Secondary Geography. Sheffield: GA.