AGORA Magazine viert 35-jarige verjaardag in stijl

Dit jaar viert AGORA Magazine haar 35-jarige jubileum. Reden voor de redactie om terug te blikken. In de onlangs verschenen jubileumeditie (2019-3) gaan we aan de hand van artikelen, quotes en herinneringen uit het verleden na of gangbare denkbeelden over een aantal terugkerende sociaal-ruimtelijke vraagstukken zijn veranderd.

Om dit alles in goede orde te kunnen doen, is het voorbije jaar een grootschalig project in gang gezet om het volledige archief van het magazine te digitaliseren. Waar AGORA’s uit de jaren ’80 en ’90 grotendeels lagen te verstoffen in depots van bibliotheken van (onder andere) de Universiteit Utrecht en de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam, is alles vanaf heden open access toegankelijk. Een goudmijn voor de geïnteresseerde sociaal geograaf!

Van pril begin naar lustrum

AGORA zag het levenslicht in 1984, toen veel van de huidige redactieleden nog niet geboren waren. Het ontstond als een onderdeel van stichting Strabo, een marktonderzoekbureau opgericht door geografen en planologen afkomstig van de VU. Van meet af aan was het doel van het tijdschrift om een brug te slaan tussen wetenschap en beleidspraktijk. Dit is tot op de dag van vandaag nog altijd het geval.

In het eerste artikel van het jubileumnummer blikken aftredende hoofdredacteuren Marianne de Beer en Jorn Koelemaij terug op het laatste lustrum. Zij zien dat thema’s die de revue passeerden een mooie afwisseling vormen tussen beleidsrelevante en actuele onderwerpen (denk aan: ‘Gezonde Stad’, ‘Slimme Steden’, ‘Stedelijke Diversiteit’, ‘Hoogbouw’, en ‘Omgevingsdenken’) en onderwerpen die eerder origineel en onderbelicht zijn (denk aan: ‘Muziek’, ‘De post-socialistische stad’, ‘On/Welkom’ en ‘Ruimte en Geschiedenis’).

Netwerkfunctie

Het daaropvolgende artikel in het jubileumnummer, geschreven door Valerie De Craene, Jorn Koelemaij, Michiel van Meeteren en Egbert van der Zee, visualiseert aan de hand van een drietal afbeeldingen het AGORA-netwerk dat is ontstaan van 1995 tot nu. AGORA is, volgens hen, ‘in zekere mate een barometer van de sociaal-ruimtelijke sector in de Lage Landen.’ Hoewel op basis van de netwerkanalyse duidelijke temporele clusters te onderscheiden zijn, is het interessant om te zien dat er een aantal bekende namen uit het vakgebied opduiken die deze clusters als het ware met elkaar verbinden. Voorbeelden hiervan zijn Hugo Priemus, Jos Gadet, Sjoerd Soeters, Wil Zonneveld, Sako Musterd, Virginie Mamadouh en Ben de Pater.

Dat AGORA een belangrijke netwerkfunctie vervult blijkt overigens niet alleen op basis van de uitgevoerde co-occurence analyse. Behalve de continue kennisuitwisseling en contacten die worden gelegd tussen Nederlandse en Vlaamse geografen vormt AGORA voor veel redacteuren ook een opstap tot een professionele carrière, zij het in de wetenschap of in de beleidspraktijk. Dit blijkt uit de vele herinneringen en terugblikken van oud-redacteuren die door het nummer verspreid staan. Ook op deze manier lijkt AGORA dus een brug te slaan tussen de twee werelden, zoals al vanaf 1984 de expliciete ambitie was.

35 jaar vooruitgang/stilstand/achteruitgang (doorhalen wat niet van toepassing is)

In de overige artikelen in het nummer wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van vraagstukken omtrent toerisme, rechtvaardigheidssperspectieven, hypes, ruimtelijke ordening, neoliberaal stedelijk beleid, woonbeleid, erfgoedbeleid, ouderen en mobiliteit. Hierin valt vooral op dat bepaalde zaken die in het publieke maatschappelijke debat pas de laatste jaren tot urgente kwesties zijn gebombardeerd, in AGORA al jarenlang systematisch zijn aangestipt. Voorbeelden hiervan zijn woningnood, overtoerisme, risico’s van financialisering, de te eenzijdige (etnische) focus als het gaat om de bescherming van erfgoed en het bewerkstelligen van duurzame mobiliteitstransities. Hoewel de beleidsrelevantie van AGORA evident is, moeten we hier toch toegeven dat de feitelijke politiek-maatschappelijke invloed de laatste decennia helaas wat lijkt te zijn tegengevallen.

Ondanks deze vaak terugkerende, veelal progressieve boodschappen (AGORA profileert zichzelf graag als kritisch tijdschrift) zijn de geluiden in het tijdschrift lang niet altijd even eensgezind. AGORA vormt al jarenlang vooral een discussieplatform en een klankbord voor eenieder die iets op zijn of haar lever heeft als het over sociaal-ruimtelijke thema’s gaat. Evenals geprofileerde meningen en visies, variëren ook de auteurs behoorlijk: van enthousiaste bachelorstudenten tot (ex-)ministers van VROM en alles wat daar tussenin zit. Dit zien we terug in de selectie aan prikkelende quotes uit het archief, respectievelijk op pagina’s 13 en 39. Begin jaren ’90 werd bijvoorbeeld enerzijds het bevorderen van de internationale concurrentiekracht van de Randstad vurig bepleit, terwijl er anderzijds overwegend cynisch geschreven werd over het (toen nog) nieuwe fenomeen citymarketing.  

Nog vele jaren?

AGORA hoopt uiteraard nog lang mee te gaan. Aangezien ‘aardrijkskunde belangrijker dan ooit’ is, is het van groot belang dat er verschillende informatiekanalen, discussieplatformen en publicatiemogelijkheden bestaan om het inhoudelijke debat zo goed mogelijk te kunnen blijven voeren, om zo hopelijk onze collectieve maatschappelijke impact kunnen vergroten.

Het doel van AGORA voor de komende jaren is en blijft om een zo groot mogelijk lezerspubliek te bereiken, al zal dit nooit ten koste gaan van de inhoud. AGORA zal altijd blijven staan voor onafhankelijkheid, kritische blikken en gedegen argumentatie.

Als laatste willen we graag van deze gelegenheid gebruik maken om het KNAG nadrukkelijk te bedanken: zonder steun van een aantal trouwe partners, waaronder hen, zou AGORA in haar huidige versie nooit kunnen blijven voortbestaan.

Nieuwsgierig geraakt naar de inhoud van het jubileumnummer? Voor meer info, of om deze te bestellen, zie www.agora-magazine.nl/uncategorized/35-jaar/

Het volledige archief van AGORA Magazine (1983-2018, dus met uitzondering van de twee meest recente edities) staat nu open access online: https://ojs.ugent.be/agora/issue/archive