Explosief vulkanisme

Waarom ontstaan er ook stratovulkanen als de ene oceanische plaat onder een andere duikt? Daar is het magma toch niet zo stroperig als onder een continentale plaat?

Jacco van Golde (MBO Rijnland, Zoetermeer) schrijft: ‘Het magma dat ontstaat als gevolg van de subductie van oceanische lithosfeer wordt nog wat stroperiger als deze door continentale lithosfeer heen moet. Waarom ontstaan er dan ook stratovulkanen als oceanische lithosfeer onder andere oceanische lithosfeer subduceert?’

Het klopt helemaal dat stratovulkanen in beide situaties – oceanisch-oceanische en oceanisch-continentale subductie – kunnen voorkomen. Zo’n beetje de krachtigste explosieve eruptie die we gemeten hebben, die van Hunga Tonga-Hunga Ha’apai in de Stille Oceaan in januari 2022, was in een oceanischoceanische setting. Dat was strikt genomen wel uit een onderzeese caldera. Laten we het daarom hier hebben over ‘explosief vulkanisme’ en niet over de specifieke vorm van een vulkaan. Immers: als een stratovulkaan een keer te zwaar uitbarst, kan het zomaar een caldera worden, zonder dat er iets wezenlijk verandert aan het onderliggende magmatische systeem. Het gaat om de vraag: waarom en in welke settings zijn er stroperige magma’s, die explosief kunnen uitbarsten?