Hoogleraar Transportgeografie: perceptie van bereikbaarheid

De Rijksuniversiteit Groningen heeft sinds vorig jaar een bijzonder hoogleraar Transportgeografie. Prof. dr. ir. Taede Tillema hield afgelopen februari zijn oratie getiteld ‘Ruimte voor bereikbaarheid: van stad tot ommeland’.

Bijna 5 miljoen Nederlanders wonen niet in een stedelijk gebied. Toch gaat veel onderzoek naar mobiliteit over de steden. Prof. dr. ir. Tillema wil zich juist gaan richten op Nederlands rurale gebieden, ook wel het ommeland genoemd, en de mobiliteit en bereikbaarheid aldaar.

Het onderzoek zal bijdragen aan inzicht in mobiliteit en de beleving van bereikbaarheid in het ommeland. In dit ommeland spelen andere problemen dan in de stad. Zo is de afstand tot veel dagelijkse voorzieningen groter dan in de stad. Deze grotere afstanden zorgen ervoor dat mensen sneller de auto moeten pakken en daarvan vaak ook afhankelijk zijn. Tegelijkertijd heeft het openbaar vervoer het moeilijk in deze gebieden vanwege de lage vervoersvraag. Bewoners voor wie de auto of fiets geen alternatief is kunnen hiervan hinder ondervinden.

Zelfs wanneer afstanden in het ommeland groter zijn is het de vraag hoe erg dit is. Uiteindelijk is de perceptie of beleving van bereikbaarheid van voorzieningen volgens Tillema veel bepalender voor de vraag of bewoners een probleem ervaren dan de objectief gemeten afstand. Daarom wil hij binnen zijn leerstoel de komende jaren meer onderzoek doen naar deze perceptie en hoe deze varieert voor verschillende bewoners en gebieden in het ommeland. Specifiek wil Tillema kijken naar rurale krimpgebieden. Voorzieningen staan hier sterker onder druk dan in gebieden waar de bevolking niet afneemt.

Naast de perceptie van bereikbaarheid wil Tillema ook onderzoek doen naar de rol van slimme en innovatie mobiliteitsoplossingen in het ommeland. Denk hierbij aan de toenemende virtuele mogelijkheden door internet als alternatief voor fysieke reizen, zoals een doktersconsult via de tablet of het via internet bestellen van je boodschappen. Ook wil hij bekijken hoe op papier interessante vervoersinnovaties zoals ‘Mobility-as-a-Service’ (gebaseerd op het meer delen van verschillende vervoerwijzen) aansluiten bij de daadwerkelijke behoefte van reizigers. En in hoeverre ze werken, in rurale gebieden waar minder vraag is naar vervoer. Tot slot wil hij onderzoeken welke rol innovaties zoals de elektrische fiets en zelfs zelfrijdende busjes kunnen spelen in het verbeteren van de bereikbaarheid van het ommeland.

Over Taede Tillema

Taede Tillema groeide op in Delftzijl, een plaats die al jaren te maken heeft met bevolkingskrimp. De gevolgen daarvan zijn goed te zien. Veel jongeren zijn vanwege studie of werk vertrokken. Zo’n demografische verandering laat ingrijpende sporen na, ook ruimtelijk gezien. Sinds zijn jeugd in Delfzijl heeft de nieuwe professor in meerdere grote Nederlandse steden gewoond en heeft hij de verschillen tussen stad en ommeland en groei en krimp zelf kunnen ervaren. Dergelijke ruimtelijke en demografische verschillen hebben hierdoor steeds meer zijn interesse gekregen. Vandaar de keuze om zich de komende jaren te richten op de bereikbaarheid van het ommeland.

Tillema is deskundig op het gebied van mobiliteit, infrastructuurplanning en ruimtelijke ordening. Hij werkt sinds 2013 als onderzoeker bij het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), onderdeel van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Hij combineert het bijzonder hoogleraarschap met zijn werkzaamheden bij het KiM. Zijn oratie bij de Rijksuniversiteit Groningen vond plaats op 26 februari.