Meer duurzaamheid in de klas

Over duurzaamheid is iedere dag wel iets nieuws te vertellen. Hoe pak je zo’n snel veranderend onderwerp aan op school, waar lesmethodes vaak jarenlang meegaan? Drie aardrijkskundedocenten ontwikkelden de methode Kantelpunt, over duurzaamheid en klimaat, als aanvulling op de reguliere aardrijkskundelesmethodes. Reuze interessant én voor iedereen gratis beschikbaar!

Op de KNAG Onderwijsdag van april 2022 werd de eerste module van Kantelpunt ‘Klimaatcrisis’ gelanceerd. Inmiddels is module 2 ‘Spanning tussen mens en natuur’ klaar. Een derde module ‘Lineair naar circulair’ is in de maak.

(Aardrijkskunde)docenten Vince Oonk, Marit Kreeftenberg en Roel van Geijn van het Leidsche Rijn College en biologiedocente Anouschka Porte van het Griftland College zijn het brein achter deze modules. Zij liepen er tegenaan dat het ene hoofdstuk in bestaande aardrijkskundemethodes dat over duurzaamheid gaat, niet volledig is. Het is zo’n groot onderwerp, dat past niet in één hoofdstuk. Ook zagen ze dat wát er in het hoofdstuk staat, soms al achterhaald is. Want de kennis van duurzaamheid en klimaatverandering ontwikkelt zich razendsnel. Lesmethodes gaan vaak jarenlang mee op een school, dus actualiteit erin houden is niet mogelijk.

De drie merkten dat leerlingen het wel echt een belangrijk thema vinden, zeker sinds Greta Thunberg opriep tot actie. Veel jongeren maken zich grote zorgen over klimaatverandering. Er was meer nodig aan lesmateriaal over dit onderwerp. Het bestond alleen nog niet.

Door docenten gemaakt

Meestal zitten docenten niet heel ruim in hun werktijd, dus zelf een lesmethode ontwikkelen is niet zo makkelijk. Met subsidie van de gemeente Utrecht voor gemaakte kosten, en hulp – vooral tijd – vanuit de eigen scholengroep kon dit clubje het regelen.

Twee modules hebben ze al gemaakt, de derde komt eraan. Alles is gebaseerd op wetenschappelijke bronnen en data. Ze proberen het onderwerp zo goed mogelijk te omvatten: de problemen, gevolgen én oplossingen komen uitgebreid aan bod. De methode is digitaal, dus makkelijker actueel te houden. Veranderingen zijn zo doorgevoerd, het is dan ook de intentie van de makers dit met regelmaat te doen. En natuurlijk speelt duurzaamheid een rol: het niet drukken van al die lesboeken is een bewuste keuze.

Voorbeeld uit module 1:

Op het Leidsche Rijn College en het Griftland College is de afgelopen twee jaar de module ‘Klimaatcrisis’ al gebruikt in de tweede klas. Het slaat aan: leerlingen zijn erg met het onderwerp bezig. Het valt docenten op dat ze tijdens deze lessen ook veel vragen krijgen. Verder vinden ze het een fijne, goed werkbare methode, met heldere uitleg. Het niveau is hoog, leerlingen worden uitgedaagd de problematiek rondom klimaatverandering beter te begrijpen.

Gratis voor iedereen

Wat begon als iets waar ze zelf tegenaan liepen, ontbrekende stof in het beschikbare lesmateriaal, werd een project waarvan iedereen de vruchten kan plukken. Het lesmateriaal is namelijk vrij toegankelijk. De makers vinden het belangrijk dat deze kennis voor iedereen beschikbaar is. Ze zien zichzelf niet als concurrent voor de grote uitgevers, het materiaal is aanvullend te gebruiken naast de bekende lesmethodes.

Voorbeeld uit module 2:

Ben jij aardrijkskundedocent en wil je ook meer aandacht voor duurzaamheid en klimaatverandering in je klas? Je vindt de methode op tippingpointahead.nl. Tijdens de KNAG Onderwijsdag op 1 december staan de makers ook op de informatiemarkt, spreek ze vooral aan als je vragen hebt of geïnteresseerd bent!

Kantelpunt werkt samen met Tipping Point Ahead (TPA), het educatieprogramma van het Netherlands Earth System Science Centre (NESCC). Samen verankeren zij de meest recente inzichten uit de wetenschap in de methode.