Onderwijsdag – sneak preview [1]: Klimaatverandering in een notendop

We doen even een lang weekend Japan. Met op vrijdag World Climate Day en op maandag Koningsdag zit dat er wel in. Nachtvlucht heen, nachtvlucht terug en vier dagen in Kyoto! Het zal vandaag wel druk zijn. World Climate Day wordt overal groots gevierd. En Kyoto heeft vanwege het Kyotoprotocol uit 1997 een sterke historische band met het grootste succes van de mensheid ooit. Met de kennis van nu weten we pas echt hoe we langs de rand van de afgrond zijn gegaan.

Met brieven uit parallelle toekomsten worden leerlingen geïntroduceerd in mogelijke toekomsten waar zij zich amper een voorstelling van kunnen maken. Het is 2150 en alles is goed afgelopen, meer dan dat zelfs, energie is zo goedkoop geworden dat een weekendje Japan erin zit. Het schept verwarring. Want klimaatverandering, dat was toch een doemscenario? En vliegen, dat was toch zo vervuilend? World Climate Day, is dat een grapje?

De toekomst heeft altijd iets onheilspellends. Dat is nooit anders geweest. Het verleden is een tijd van mooie herinneringen, nostalgie, weemoed, verlies en verdriet – een mythe. Het heden is die lekke band of de veel te grote afwas. De toekomst is een droom. Of een nachtmerrie. Bij klimaateducatie is het belangrijk mogelijke toekomsten te verbeelden. Echt verbeelden. Dus niet: het wordt 4 graden warmer. Maar: een brief die verhaalt over reële gebeurtenissen, die altijd iets positiefs en iets negatiefs in zich bergen.

Een van de werkvormen die in de workshop Klimaatverandering in een notendop aan bod komt, werkt met dit soort scenario’s. Het zijn toekomstbeelden waarvan je kunt vragen of ze waarschijnlijk zijn, of ze wenselijk zijn, of ze eigenlijk wel mogelijk zijn. Het zijn verhalen die om reconstructie van de toekomst vragen: hoe heeft de wereld van 2150 zo kunnen worden? Maar vooral zijn het beelden om fundamentele vragen te stellen. Wat vind ik eigenlijk belangrijk?

Die vraag is nog het meest verwarrend. Oké, we hebben een heel positief scenario voor 2150, maar we weten nu nog niet of dit echt gaat gebeuren en misschien is goed klimaatbeleid wel essentieel om er te komen. Wat gaan we dan nu doen? Wat is een interessante klimaat-mitigerende of klimaat-adaptieve maatregel die niet alleen iets met het klimaat doet, maar ook met de samenleving? Hoe creëer je een betere wereld via klimaatbeleid?

Als ik het optimistische scenario van een meevallende klimaatverandering en een almaar stijgende welvaart aan een groepje studenten geef, krijg ik meestal een warrige blik en een vraag in de trant van: ‘Maar hoe zouden we de wereld dan nog kunnen verbeteren, als alles al goed gaat?’ We leven in een tijd en op een plaats waar ons verteld wordt dat we boven onze stand leven. We leven in het paradijs en we zijn bang dat te verliezen – een misplaatste kramp.

Goed klimaatbeleid doet meer dan alleen mitigeren en adapteren. Het verkleint de arm-rijk-tegenstelling, zo je wilt, of het vergroot de welvaart, het maakt verre reizen nog goedkoper, het zorgt voor minder luchtvervuiling en dus een langer en gezonder leven. Het haalt je uit de bubble van doom naar de weidse blik van hoop. Kom dus naar deze workshop voor rare verhalen, bijzondere personages en vreemde wendingen, en dat alles op basis van zorgvuldige analyse. We gaan ook gewoon conceptmappen.