De Grote Podcastlas

Op een zonnige woensdagochtend spreek ik drie oude studievrienden in een Utrechts café over De Grote Podcastlas, een podcastserie die zij sinds een paar maanden maken. Ik hoef amper vragen te stellen, want de drie stromen over van enthousiasme. Waarom steken deze jonge geografen hun vrije uren in het maken van een podcast? Wie moet er luisteren en waarom?

Elke week komt een nieuwe aflevering van De Grote Podcastlas online. In een uur bespreken Leon Boelens, Max Gerritsen en Hugo Noordman, alle drie geograaf, een land aan de hand van negen thema’s. Ze noemen het ‘de audioversie van een atlas’. Het moet vooral gaan om wetenswaardigheden en interessante verhalen. Dingen die je in de kroeg aan je vrienden zou vertellen en weetjes om bijvoorbeeld te delen met mensen die er op vakantie gaan. Over elk land zijn goede en minder leuke dingen te vertellen. Met de disclaimer dat de drie geen experts zijn en nooit volledig, praten ze met gemak een uur vol. Het zijn voor deze drie mannen gesprekken die ze anders ook zouden hebben, maar nu wordt het opgenomen en ge-edit. Met succes: De Grote Podcastlas heeft inmiddels tegen de 5 duizend luisteraars per week!

Studievrienden

Leon Boelens kwam in de zomer van 2019 op het idee. ‘Ik ben zelf fervent podcastluisteraar, en een van mijn favoriete series, No such thing as a fish, inspireerde me.’ Daarin worden elke week vier feitjes uitgezocht en behandeld. Laagdrempelig luisteren, met grappige weetjes maar toch informatief. ‘Dit kun je ook maken over geografie, dacht ik. De naam had ik snel verzonnen en ik wist meteen wie ik erbij wilde betrekken. Max Gerritsen voor rare feitjes en grappen, en Hugo Noordman voor de kennis en de rust.’

De drie kennen elkaar van de studie Sociale Geografie en Planologie aan de Universiteit Utrecht. Sindsdien zijn ze goede vrienden. Ieder is na de studie een andere kant opgegaan: Leon werkt bij een campagnebureau, Max als GIS-adviseur, Hugo stond een tijd als aardrijkskundedocent voor de klas en werkt nu bij een gemeente. De combinatie van drie specialisaties binnen geografie én van drie karakters werkt goed, merk ik al tijdens dit gesprek.

Geen monologen

Ok, het plan was er. Enthousiast pitchte Leon zijn idee bij iemand die verstand heeft van podcasts maken, maar die zag er niks in. ‘Daarna lag het een tijdje stil. Maar het bleef kriebelen. Dus zijn we weer bij elkaar gaan zitten om het plan concreet te maken.’ De drie bedachten verschillende concepten en maakten proefopnamen met een telefoon: telkens één land bespreken in een uur.

‘We begonnen met Zwitserland, dat leek ons een makkelijk land’, vertelt Max. ‘Alle drie zochten we een vet verhaal en dat vertelden we. Dat werd drie keer een lange monoloog.’ Bij Sri Lanka gebeurde hetzelfde. Bovendien was de audiokwaliteit naatje. De monologen moesten eruit, de audio kon beter. En een verhaal heeft structuur nodig, merkten ze, zodat je als luisteraar weet wat er in elke aflevering aan bod gaat komen. Leon: ‘Zo kwamen we op de negen onderwerpen in drie blokken. Het zwaartepunt, geschiedenis en politiek, in het begin, de lichtere onderwerpen als kunst, sport en de keuken aan het eind.’

Bewust onvolledig

‘We zijn ons heel bewust van de westerse bril die wij op hebben. En van de onvolledigheid in onze aanpak’, vertelt Hugo, die met zijn lage stem inderdaad rust in het gesprek brengt. ‘Dat laatste moet ook wel. Anders werkt het niet. In de voorbereiding kiezen we soms één onderwerp waarop we dieper ingaan, zoals Lego bij Denemarken. We behandelen niet per se de belangrijkste dingen van het land.’ Max: ‘We vullen elkaar aan: Leon zoekt verhalen, Hugo meer feitenkennis. We gaan alle drie anders te werk en dat maakt het goed.’

Het geheel moest nog een kop en staart hebben, vond Leon. ‘Daarvoor bedachten we drie vragen om aan het eind van een aflevering te beantwoorden. 1) Waarvoor moeten we dit land bellen, 2) wat gaan we missen als dit land ophoudt te bestaan en 3) wat zouden wij doen als we één dag in dit land waren?’

‘Met dit format én gehuurde audioapparatuur werd Colombia besproken’, vertelt Max. ‘En dat was toen by far de beste aflevering. Die ging online. Reuze spannend, want ineens kon iedereen het horen én er een mening over hebben.’

Kritische luisteraars

Max vertelt wie naar de podcast luisteren: ‘Het begon met het eigen netwerk: geografen die vaker podcasts luisteren. Die club breidde zich langzaam uit. Vervolgens kwamen er luisteraars bij die meer wilden weten over hun reisbestemming.’ Leon: ‘Nu haakt er een grote groep aan die geïnteresseerd is in algemene kennis, op zoek naar pubquiz-feitjes.’ ‘En sommigen vinden het gesprek tussen ons drieën gewoon leuk’, concludeert Max. Het is een ‘babbelpodcast’, maar dan met inhoud.

Geografen zullen bij De Grote Podcastlas regelmatig dingen horen die ze al weten. Hoe gaan de drie om met kennis die een deel van de luisteraars wel en anderen niet bezitten? ‘De truc is je te verdiepen in wat een land uniek maakt’, aldus Leon. ‘In Denemarken bijvoorbeeld de geschiedenis van de Vikingen. Maar de Deense economie lijkt veel op die in Nederland, dus daarover hoef je niet veel te vertellen of je pikt er juist één ding uit en diept dat uit. Het is voor ons ook wel moeilijk een goede keuze te maken. Maar is het zo erg als mensen wat dingen horen die ze al weten?’

Max: ‘Je probeert de balans te vinden, maar soms word je beperkt door je eigen kennis. Wat helpt, is onze sociaal geografische achtergrond. We weten van veel dingen een beetje. Geen specialisten, maar een beetje de huisartsen onder de geografen. En omdat het onze passie is en we altijd al mensen vervelen met onze kennis, kunnen we wel inschatten of luisteraars het leuk gaan vinden of niet. Daarbij moet je accepteren dat je soms dingen zegt die niet goed vallen. En nogmaals, wij hebben natuurlijk een westerse bril op.’

Na elke aflevering komen er reacties binnen. Soms rectificaties, die dan in de volgende aflevering keurig worden genoemd, maar vaak ook complimenten. Daar doen ze het voor, het geeft voldoening als mensen het leuk vinden om te luisteren. De mannen zijn dan ook niet van plan de inhoud af te stemmen op een bepaalde doelgroep en ze hebben er geen commerciële plannen mee.

Passie delen

Met de podcast hopen ze meer mensen warm te maken voor geografie. ´Wij zijn fan van alles wat geografisch is, en alles is geografie,’ grijnst Leon. ‘Het is leuk mensen mee te krijgen in iets waarover je zelf enthousiast bent.’ Daarnaast voelen ze een maatschappelijke rol. Hugo: ‘Als we elkaar in de wereld wat beter leren kennen en begrijpen, wordt dit een aangenamere plek. Wij bieden met deze podcast informatie en dragen daar zo een steentje aan bij.’

Voor de toekomst zijn er genoeg plannen. Zo willen ze af en toe een gast interviewen en afleveringen maken over landoverstijgende projecten zoals het One Belt One Road Initiative (de nieuwe zijderoute, zie Geografie oktober 2021). Daarnaast breken de geografen hun hoofd nog over hoe om te gaan met heel grote landen, want… China in één uur? En het lijkt hen goed om af en toe een aflevering over één enkele stad te maken. Uit- en inzoomen, zoals in een echte atlas ook kan!

Benieuwd? De Grote Podcastlas is te vinden op de meeste podcastplatforms. Elke donderdagmiddag komt er een nieuwe aflevering online.