De kracht van geografische kennis

1 mei 2017
Auteurs:
Joop van der Schee
emeritus hoogleraar onderwijsgeografie
Dit artikel is verschenen in: geografie mei 2017
onderwijs
Opinie
eurogeo

EuroGeo-conferentie 2017

Meer dan honderd onderwijsgeografen inspireerden elkaar op de EuroGeo-conferentie in Hoofddorp begin maart. Voor wie er niet bij kon zijn, delen we hier enkele ervaringen en de uitslag van de Story Map-competitie.

 

Ik heb me zeer vermaakt tijdens deze conferentie’, zegt Joos Droogleever Fortuijn, docent en onderzoeker geografie aan de UvA, KNAG-bestuurslid en vicepresident van de International Geographical Union (IGU). ‘EuroGeo bood een aangename en afgewogen combinatie van beschouwingen over aardrijkskundeonderwijs en praktische informatie over vernieuwingen. Ik was onder de indruk van de onderbouwing en het nut van de resultaten van internationale samenwerkingsprojecten.’

In Nederland

Het gebeurt niet zo vaak dat internationale conferenties over aardrijkskundeonderwijs in Nederland plaatsvinden. EuroGeo koos begin maart 2017 domicilie in Hoofddorp. Handig dicht bij Schiphol. Er waren bijna 130 deelnemers uit 32 landen, waarvan 23 Europese en verder Armenië, Australië, China, Egypte, Indonesië, Israël, Japan, Rusland en de Verenigde Staten. In de tweedaagse werden 62 papers gepresenteerd, tien posters en acht workshops. Nederland was sterk vertegenwoordigd met een hoofdspreker en veel lezingen en workshops.

Voorafgaand aan de conferentie waren er twee workshops over het GeoCapabilities-project. Professor David Lambert uit Londen en zijn Amerikaanse collega Michael Solem maakten duidelijk wat dit beoogt. De website geocapabilities.org biedt lesideeën die leraren kunnen helpen powerful geographical knowledge in de klas in te zetten. Bijvoorbeeld over grenzen en identiteit: na het analyseren van de territoriale spanningen rond de woongebieden van de Lakota Sioux-indianen in de VS worden leerlingen uitgedaagd te onderzoeken hoe het zit met etniciteit en nationaliteitin andere delen van de wereld zoals het Midden- Oosten en de Balkan. In het GeoCapabilities-project staat het belang van vakkennis centraal. 

Veel presentaties en workshops gingen over het gebruik van nieuwe technologieën in het onderwijs. Suchith Anand van de Universiteit van Nottingham hield een lezing over het succesvolle GeoForAll-initiatief, dat zich richt op het verspreiden van open source geospatial information in vooral het onderwijs, zie ook www.geoforall.org.

eurogeo
FOTO: HOOP VAN DER SCHEE
EuroGeo-president Karl Donert tijdens de openingsspeech.

Ervaringen

We vroegen enkele Nederlandse collega’s wat ze van de conferentie vonden. ‘Het is mooi om inzicht te krijgen in het aardrijkskundeonderwijs van de 21e eeuw in verschillende landen’, zegt Adwin Bosschaart, hoofddocent aardrijkskunde aan de Hogeschool van Amsterdam. ‘Van Vietnam tot Nederland, allemaal zijn we bezig met de vraag wat we leerlingen willen leren bij aardrijkskunde en hoe aardrijkskunde kan bijdragen aan het ontwikkelen van hogere orde denkvaardigheden. Ook de ontwikkeling van digitale middelen die leerlingen hierbij helpen, is in volle gang. Hoe kunnen we de leerlingen activeren en betrekken bij ontwikkelingen die op verschillende schaalniveaus plaatsvinden? Wat is de rol van de docent, het curriculum en de toetsing?’

Samen leren over grenzen heen, dat is belangrijk. Dat kwam volgens Uwe Krause tijdens EuroGeo 2017 goed uit de verf in diverse presentaties. Een voorbeeld is het internationaliseringsproject dat hij doet met Veit Maier en Alexandra Budke. In Keulen en Tilburg bereiden studenten lessen over ruimtelijke planning voor en voeren die uit op school. Deze lessen werden over en weer bezocht en geëvalueerd door de buitenlandse partners. ‘Dat willen we nu uitbreiden’, vertelt Uwe Krause. ‘De studenten waren uitermate positief over de uitwisseling en leeropbrengst en we hopen dat zij weer met hún leerlingen op pad gaan,’

Mathijs Booden, vakdidacticus aardrijkskunde aan de UvA, was onder de indruk van een presentatie van Kelvin Williams, nauw betrokken bij het vernieuwen van het International Baccalaureaatprogramma (IB). ‘Daarin komt een focus op de Nexus. Een buzzword dat slaat op de onderlinge verbondenheid van zaken op het gebied van water, voedsel, energie en klimaat. Een goede manier om aardrijkskunde als verbindingsvak neer te zetten.’

Kracht

EuroGeo 2017 was een conferentie met een diverse en interessante groep mensen. Zoals dat vaak gaat bij zulke bijeenkomsten waren ook hier veel presentaties van wisselende kwaliteit, omdat vrijwel alle bijdragen geaccepteerd worden. Toch was de conferentie een succes omdat deze zo veel spelers op het gebied van aardrijkskundeonderwijs bij elkaar bracht. Er waren leraren, lerarenopleiders, onderzoekers, vertegenwoordigers van ngo’s en uitgeverijen. Karl Donert, de president van EuroGeo stelde tevreden: ‘Veel nieuwe benaderingen en hulpmiddelen kwamen aan bod. Maar bovenal werden de power of geography en het belang van geografische

informatie in de samenleving benadrukt’.

 

MEER INFORMATIE

Story Maps

Tijdens EuroGeo 2017 werden ook de prijswinnaars van de Story Map-competitie bekend. Deze wedstrijd is gestart in 2016 in het kader van het International Year of Global Understanding, georganiseerd door IGU, EuroGeo en ESRI. Opdracht: maak een story map met aandacht voor duurzaamheid en de link tussen het lokale en globale. ESRI stelde software beschikbaar om de story maps te maken. De eerste prijs in de categorie 15-19 jaar ging naar een Taiwanese leerling met een sterk cultureel ingestoken story map over Hollywood in Taiwan. In de categorie 19-25 jaar won Leng Ying Khoo van de University of Colorado in Boulder (Verenigde Staten) waarin hij laat zien hoe een Amerikaanse student op een doordeweekse dag allerlei triviale beslissingen neemt die invloed hebben op het milieu: van Starbucks koffie in een wegwerpbekertje, via een overvloedige lunch en voedselverspilling op de campus, goedkope kleren bij H&M, diner met vlees, tot waterverspilling onder de douche.