Een digitale boekenkast vol met bestemmingen

‘Swipe over de wereldkaart en vind jouw boek.’ Het is zomaar een tip op een touchscreen voor de nietsvermoedende boekenwinkelbezoeker op Schiphol. Het voorafgaande ‘vind een boek bij jouw bestemming’ leest bijna als een geografische zoekopdracht en zet aan het denken. Is er voor elke bestemming wel een boek te vinden? Staan boeken niet altijd vol bestemmingen? Is deze toepassing ook uit te breiden naar de bibliotheek? En vinden we dan wel alles wat we zoeken?

Boeken vol van bestemmingen

Het idee van de touchscreenapp is eenvoudig: typ je bestemming in, bijvoorbeeld Berlijn, en vind de boeken waarin Berlijn voorkomt, zodat je op reis dubbel kunt genieten. Een dergelijk scherm gaat verder dan de gemiddelde reisgids, met informatie over de buurt waar je de toeristenstroom nog een beetje kan ontwijken. Het resultaat van de zoekopdracht kan ook een roman zijn die zich afspeelt in Berlijn, een dvd van een concert op de Potsdamer Platz of een reisverhaal. In zo’n verhaal neemt de auteur je letterlijk mee op reis, zoals in Kruistocht in spijkerbroek van Thea Beckman, On the Road van Jack Kerouac of de Ilias van Homerus, om maar een paar uithoeken van de bibliotheek te noemen. Grote kans dat er een paar over Berlijn zijn te vinden.

Een locatie als ingang voor een literaire zoektocht zou heel normaal moeten zijn, maar zelfs Google kan ons daarbij nog niet helpen: als ik ‘Berlijn’ zoek in Google Books, dan levert dat wel ongeveer 241.000 resultaten op, maar echt geografisch zoeken is nog niet mogelijk.

Nieuwe toepassingen

Als je er even langer over nadenkt, dan ontstaat als vanzelf een blik op mogelijk nieuwe toepassingen. Lopend over de Utrechtse Maliebaan ontvangt je mobiel een ping met de mededeling dat je in de buurt bent van het huis waar Descartes aan Discours de la Methode heeft gewerkt. Of je krijgt een beschrijving van de parade voor Napoleon in Utrecht, compleet met een 3D-sfeerimpressie van de stad uit die tijd.

In Amsterdam wijst de app je op het bankje waarop Carmiggelt regelmatig heeft zitten ‘epibreren’. Als je doorklikt zie je onder andere welke column waar is bedacht en geschreven. Klik nu hier door voor een overzicht van andere bankjes in Amsterdam die in boeken zijn te vinden.

Voor de bibliotheek zie ik het al helemaal zitten: met mijn VR-bril loop ik door de bieb, op een wereldkaart tik ik op Vuurland en zie meteen welke romans daar hebben afgespeeld en welke passages daar door Darwin zijn geschreven. Ik klik verder en vaar een stukje mee door het Beaglekanaal. Nieuwe boekpassages, die de verdere omgeving van het einde van de wereld beschrijven, lichten op in mijn bril. Mijn digitale tweeling geniet.

De analoge wereld

Stel dat je je bestemming intypt en dat het resultaat nul is: de plaats is nog nooit in een roman genoemd en in geen reisgids te vinden. Terra incognita in de literatuur. Voor menigeen is het een ideale vakantiebestemming.

Wat we zoeken kunnen we via de digitale wereld vinden. Maar voor het echte genieten blijft de tastbare, analoge wereld onmisbaar.

Dat moet ook wel de bedoeling zijn geweest van de boekwinkel: tastbare boeken van papier die je daar in de winkel kan kopen. Of minstens even de tijd nemen om over de geografie en het boek na te denken. Zou de app ook vanuit een vliegtuig kunnen werken? Meer dan genoeg denkstof voor een korte vlucht.