Gentrificatie in de Kinkerbuurt: gelukkig hebben we de foto’s nog
Letterlijk met veel toeters en bellen komt protestgroep Faircity de Openbare Bibliotheek Amsterdam binnen zetten. ‘Geen hotel maar woningen’ en ‘Stop uitverkoop van de stad’ zijn de teksten op de spandoeken, die geen doekjes winden om de boodschap van de protesterende ‘Kinkeraars’: de bewoners willen dat de gentrificatie stopt. Geheel toevallig is het gekozen moment van de protesten niet. Diezelfde avond vindt namelijk de opening van tentoonstelling ‘De Kinkerboulevard’ plaats. Initiatiefnemers en geografen Eva Pel en Marieke Geljon hebben twee jaar lang de veranderingen in de Kinkerbuurt gevolgd.
En die zijn niet te missen, is de conclusie van Pel en Geljon. De Schoenenreus is uit het straatbeeld verdwenen en ‘restaurantjes waar je niet langer dan een uur blijft zitten’, zoals Geljon de nieuwe bedrijvigheid omschrijft, zijn ervoor in de plaats gekomen. De Kinkerbuurt verandert. En om dat te laten zien besloten de twee geografen – Pel is tevens kunstenaar van beroep – hun buurt letterlijk in beeld te brengen met een fototentoonstelling en een publicatie met onderzoeksresultaten. De foto’s blijken een uitstekend middel om de veranderingen te laten zien: ze tonen op artistieke wijze de nieuwe en exotische bedrijfjes, maar ook de traditionele zaakjes die hun laatste handel proberen te verkopen met een opheffingsuitverkoop.
Hoewel Faircity de tentoonstelling en bijbehorende publicatie als een meer dan welkome support zien van hun protesten, houden Pel en Geljon zich op de vlakte over de gevolgen van de gentrificatie. ‘Wij zijn evengoed bewoners van de Kinkerbuurt, maar als artiest willen we vooral een beschrijvend beeld van de buurt schetsen en niet zozeer een kant kiezen in de discussie of gentrificatie goed of slecht is’, geven Pel en Geljon aan.
In hoeverre is de Kinkerbuurt dan echt veranderd? ‘Met behulp van Google Streetview hebben we gekeken naar welke winkels er in 2008 in de Kinkerbuurt waren gevestigd. We hebben bekeken wat daar anno 2017 nog van over is en wat er is bijgekomen’, zegt Pel, ‘je ziet toch dat een hoop lokale bedrijfjes het niet redden.’ Uit de publicatie, gevuld met foto’s en verhalen van bewoners en ondernemers, blijkt dat het aantal bedrijven in de detailhandel de afgelopen negen jaar is gedaald van 59 naar 38. De horeca heeft daarentegen een sterke groei doorgemaakt. In 2008 kende de Kinkerstraat, de belangrijkste verkeersader in de Kinkerbuurt, nog 30 horecagelegenheden. In 2017 is dat aantal bijna verdubbeld tot 56. Ook voor persoonlijke verzorging kan men in groten getale in de Kinkerbuurt terecht. Tattooshops, kappers, massage- en schoonheidssalons: allemaal schoten ze als paddenstoelen uit de grond.
Tegenover de argumenten van Faircity dat bewoners de huren niet meer kunnen betalen en dat ‘de Kinkerbuurt weer van de bewoner moet worden’, staat dat de ontwikkelingen in de buurt niet alleen maar negatieve gevolgen hebben. Zo is de leegstand van bedrijfspanden aanzienlijk teruggedrongen. ‘Een aantal jaar geleden stonden er nog dertig panden leeg in de Kinkerstraat. Aan het eind van ons onderzoek waren dat er nog maar drie en ik heb zelfs gehoord dat er nu nog maar één pand leegstaat’, zegt Geljon. Het project van de twee brengt één vraag steeds weer naar voren: van wie is de buurt? De bewoners lijken het wel te weten, maar daarmee is de discussie niet gesloten. Die lijkt in de Kinkerbuurt meer te leven dan ooit.
‘De Kinkerboulevard’ is vanaf 8 september tot en met 29 oktober te zien in OBA De Hallen in Amsterdam. Daarnaast organiseren Pel en Geljon een vijftal rondleidingen door de Kinkerbuurt. Meer informatie vindt u op de website van OBA.