In memoriam: Dr. Rinus Deurloo (1942-2023)
Op 10 maart j.l. is na een kort ziekbed Rinus Deurloo overleden. Hij is een leven lang werkzaam geweest in de sociale geografie en planologie, zowel inhoudelijk als in de sfeer van de statistische methoden en geografische informatie systemen. We verliezen met hem een fantastische collega, een groot onderzoeker en een begenadigd docent. Rinus heeft aanzienlijke invloed gehad op de wetenschappelijke ontwikkeling van velen. Zijn onbaatzuchtige, innovatieve, en stimulerende houding, die gepaard ging met talloze adviezen aan collega’s en studenten over ingewikkelde vraagstukken, zal bij velen in het geheugen gegrift blijven. Ook zijn didactische gave om bij een verzoek om advies niet snel met het precieze antwoord te komen (hoewel hij dat kon!), maar je het vraagstuk stapsgewijs zelf te laten oplossen, moet daarbij genoemd worden. Hij was zondermeer een voorloper op het gebied van het ‘leren-leren’. Ik ben mijn loopbaan begonnen als zijn student-assistent en prijs me gelukkig dat ik daarna bijna vijftig jaar zijn collega kon blijven.
Rinus begon zijn carrière bij de subfaculteit Sociale Geografie en Planologie van de Vrije Universiteit in Amsterdam, in 1968, na een studie wiskunde (met tweede bijvak sociale geografie) en vervolgde deze in 1985 bij het Instituut voor Sociale Geografie van de Universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde in 1987 in Utrecht bij prof. Frans Dieleman. In Amsterdam werkte hij formeel tot zijn pensionering, maar bleef ook daarna nog zeer actief.
Passend bij de tijdgeest, waarin ‘ruimtelijke analyse’ centraal kwam te staan, heeft Rinus vanaf het begin van zijn loopbaan, samen met zijn collega Frans Dieleman, aan de wieg gestaan van de introductie van een breed scala aan statistische en multivariate methoden en technieken voor geografisch en planologisch onderzoek. Hij was in het bijzonder uiterst innovatief bij de ontwikkeling van Geografische Informatie Systemen, ver voordat de term was gemunt. Al in 1980 ontwikkelde hij het programma GeoKart: een serie toepassingen van de computer bij de geografische voorstelling van ruimtelijke gegevens. Dat was ver voordat anderen daartoe in staat waren. Hij heeft die innovatieve houding en zijn aandacht voor GIS zijn hele leven vastgehouden. Hij is de grondlegger en ontwerper van de Amsterdamse Stadsmonitor en Regiomonitor, en enkele maanden geleden verscheen zijn laatste publicatie over verfijnde GIS methoden om de geografische co-locatie van verschillende bevolkingsgroepen beter in kaart te brengen.
Maar hij oriënteerde zich ook altijd graag op maatschappelijk relevante vraagstukken. Dat is terug te zien in de onderwerpen van zijn omvangrijke wetenschappelijke oeuvre, dat naast methodisch getinte onderwerpen (GIS, clusteranalyse, multivariate analyse), ook onderwerpen omvat zoals verhuisgedrag, buurtverandering, wooncarrières, woningkeuze, de ruimtelijke spreiding van stemgedrag (nu bekend als electorale geografie), en de terreinen van etnische segregatie en de ruimtelijke concentratie van armoede.
Rinus zat ook als tachtigjarige nog vol ideeën om met zijn vernieuwend werk verder te gaan. Zijn heengaan is een groot verlies, voor zijn kinderen en kleinkinderen, maar ook voor het geografisch en planologisch onderzoek in Nederland en ver daarbuiten. Zijn gedachtegoed blijft evenwel bestaan.