Religie is een complot tegen vrouwen

Tijdens de verkiezingscampagnes poogde een vreemde combinatie van partijen aan de rechtspositie van vrouwen te morrelen. Onder het mom van de strijd tegen de islam laat Caroline van der Plas haar boeren, of eigenlijk de agro-industrie, keihard vallen en sluit zich aan bij de kruistocht van Chris Stoffer (fractievoorzitter SGP), die Nederland schetst als een soort van islamitische samenleving. Vreemd dat Stoffer dit thema kiest, want als we zijn standpunten over de rechten en plichten van vrouwen vergelijken met die van de islam, lijken die erg op elkaar. Bij Eva Jinek verdedigde hij de stelling dat zelfs bij een verkrachting de vrouw moet afzien van abortus. En dat terwijl er in de media talloze gevallen van misbruik in de streng gereformeerde en katholieke kerk circuleren. In het boek Freakonomics uit 2010 laten Levitt en Hubner zien wat de gevolgen zijn van het verbieden van abortus. In Amerikaanse staten waar dit verboden was, kwamen aanzienlijk meer misdaad, drugsgebruik en echtscheidingen voor dan in staten waar abortus wel was toegestaan. Het lijkt ook wel of men zich in christelijke kring meer bekommert om het ongeboren leven dan om de levenden. Dat bleek maar weer uit het feit dat de SGP tegen de motie stemde om doodzieke Palestijnse kinderen in Nederlandse ziekenhuizen te behandelen. 

Nederlandse islam

Veel van de angst over de islam lijkt voort te komen uit de beelden die we hiervan krijgen uit landen als Afghanistan en het Midden-Oosten. In welke mate deze denkbeelden ook gelden in Nederland is nog maar de vraag. In essentie doen alle geloven hetzelfde: ze bieden mensen houvast bij het moeilijk te accepteren feit dat ze ooit dood zullen gaan. En omdat gelovigen sterk overtuigd zijn van het eigen gelijk, dragen zij dit ook graag uit. Dat gaat op veel plekken in de wereld niet bepaald zachtzinnig. Zeker fanaten, door Özcan Akyol steevast ‘haatbaarden’ genoemd, kunnen hier ver in gaan. 

Maar hoe zit dat met de islam in Nederland? Daar zien we natuurlijk ook dat sommigen, veelal afkomstig van een ver platteland, nog zeer streng in de leer zijn. Toch stelt hoogleraar sociologie Frank Tubbergen op basis van een langlopend onderzoek onder een representatieve steekproef van Nederlandse Turken en Marokkanen tussen de 15-45 jaar vast dat zij ten opzichte van hun ouders 25% minder vaak de Koran lezen, 12% minder vaak meedoen aan de ramadan en 30% minder de moskee bezoeken. Het grote aantal vrijdenkers en succesvolle auteurs met een migratieachtergrond in Nederland wijst daar eveneens op. Van auteurs als Hafid Bouazza en Lala Gül kun je moeilijk zeggen dat ze vast in de leer zijn. Ook als je naar vruchtbaarheidscijfers kijkt, wijken deze nauwelijks nog af van die van autochtone vrouwen. 

Christelijk nationalisme

Een in Nature Communications gepubliceerd, wereldwijd onderzoek onder leiding van Nan Dirk de Graaf toont trouwens aan dat modernisering en de opkomst van de verzorgingsstaat ertoe leiden dat het belang van religie wereldwijd afneemt. De uitkomsten verbaasden de onderzoekers zelf ook, maar dat komt doordat de publieke opinie en de sociale media worden gedomineerd door (religieuze) fanatici. Ze lijken erin geslaagd hun boodschap via sociale media in de bekende hapklare brokken op te dienen. Dat zie je bijvoorbeeld in de Verenigde Staten, waar kerkbezoek en religieuze beleving in traditionele zin eveneens afnemen, maar worden vervangen door een vorm van christelijk nationalisme dat predikt dat de VS een uitsluitend christelijke natie zijn of zouden moeten zijn. Een vorm van nationalisme die van oudsher sterk verbonden is met xenofoob en racistisch gedachtegoed. Religie als bindende kracht tussen de elite en de witte bevolking, waarbij zelfs de term kruistochten weer valt. In dit verband is het leerzaam te kijken wat de Noorse journalist Seierstad in haar boek In het land van vele waarheden in 2022 schrijft over het leven in Afghanistan. Een van haar hoofdpersonen is Djamila, een meisje dat door polio ernstig gehandicapt is geraakt. Zij is daarmee ongeschikt als huwelijkspartner en dwingt bij haar vader en ooms af dat zij onderwijs mag volgen. In haar speurtocht door de Koran ziet Djamila al snel dat vrouwen daarin een veel belangrijker rol spelen dan de mannelijke geleerden haar willen doen geloven. Religie dient vooral om de vrouw onder de duim te houden, is dan ook Djamila’s conclusie. Dat zouden alle vrouwen zich moeten realiseren.