Verhalen van langs de spoorlijn in Togo #1

De wandeltocht is gestart, Steyn Hoogakker is inmiddels al bijna halverwege. Een indrukwekkende reis langs de oude spoorlijn in Togo, te volgen via aan locatie gekoppelde foto's door middel van gps.

Vertrekkend uit Kpalimé bleek de spoorlijn wat lastiger te volgen dan verwacht. Na jaren niet meer in gebruik te zijn is op veel plekken de spoorlijn verdwenen onder een flinke laag aarde. Voornamelijk door menselijke activiteit (landbouw, woning of commerciële activiteiten), deels doordat de natuur z’n eigen gang is gegaan. 

Na kilometers rondvragen, zoeken, rivieren oversteken, besloten we om delen van de spoorweg (letterlijk) links te laten liggen en voor een alternatieve route te kiezen. Wel hebben we grote delen van de spoorlijn terug gevonden en zijn we in staat geweest om delen hiervan af te lopen of weer terug te vinden en vast te leggen. Het landschap bestaat voornamelijk uit relatief kleine landbouwgrond (met veel agroforestry), kleine plantages en enkele beschermde gebieden. 

Aangezien we besloten alles te lopen hebben we ons volledig overgegeven aan de weergoden. Van het ietwat frissere groen en heuvelachtige Kpalimé tot de warme (35 graden), drukkere hoofdstad Lomé, met als dieptepunt een heftige tropische storm op dag 4: bliksem en regen zo hard dat we nauwelijks iets konden zien. Schuilen was niet mogelijk doordat het merendeel van de bomen was gekapt voor de aanleg van een grote (monocultuur) plantage. Doorlopen bleek ons enige redmiddel. 

Lopend kom je in allerlei interessante situaties terecht en is er geen ontsnappen aan voorspoed en tegenslag. Onderweg zijn we veel boeiende mensen tegengekomen, met verhalen over Togolese onafhankelijkheid(strijd), recentelijke politieke gebeurtenissen, de spoorlijn, uitdagingen en dromen van de jeugd. Op de online map kan je alvast wat foto’s bekijken en korte persoonlijke verhalen lezen.

Ook begint er zich langzaam een beeld te ontvouwen over de betekenis van beeld en fotografie. Veel mensen die we hebben gesproken en hebben gefotografeerd, met name buiten de stedelijke omgeving, hebben geen of nauwelijks foto’s van zichzelf. De reacties zijn dan ook overweldigend bij het maken- en overhandigen van de polaroids. Mensen zijn over het algemeen heel open en geïnteresseerd in het project. Veelal worden we zelf verbaasd aangesproken.

Met drie dagen in Lome kwamen we tijd tekort, maar hebben gelukkig net genoeg tijd gehad om de mensen die eerder op de foto zijn gezet weer op te zoeken. De laatste kilometers van de spoorweg voor Lome zijn we al vele bekenden tegen gekomen. Iedereen kon zich de eerdere ontmoeting(en) nog herinneringen, incluis specifieke feitjes. Echt hartverwarmend.

De eerste dag in Lomé zijn we op bezoek geweest bij de Koning van Togo, Plakoo- Mlapa, in Togoville om tips te vragen voor verdere invulling en diepgang voor het project. Een bijzondere kennismaking met een activistische en intelligente man, die de voortdurende afhankelijkheid en het neo-kolonialistische beleid van Frankrijk en multilaterale instituten flink in twijfel trekt. En dat is nog mild uitgedrukt:

De tent (5 kilogram) hebben we inmiddels terug naar Kpalimé gestuurd. De bepakking is hiermee geslonken tot iets meer dan 10 kilogram per persoon, wat een stuk beter te doen is. Het is relatief gemakkelijk om tegen een kleine vergoeding bij mensen thuis, of in een l’auberge te slapen. In de twee gevallen dat dit lastiger bleek hebben we overnacht in een bordeel, dat overigens meer aan doet voor een hotelletje dan een 'afwerkplek’.

Fysiek hielden we het goed vol, met een gemiddelde van 20 kilometer per dag. Hielden, want halverwege Lome en Atakpamé heb ik een flinke zonnesteek opgelopen. Ervaring met de symptomen van malaria vreesde ik het ergste. Na een dag ziekenhuis (wat een hele ervaring was) in Notsé werd me aangeraden veel rust te pakken en aan te sterken. Doorlopen werd ons in ieder geval afgeraden. We zullen het dan ook iets rustiger aan proberen te doen. 

Dit is slechts een klein inkijkje in de ervaringen tot dusver. In combinatie met de online map proberen we alvast iets meer inzicht te geven in de verhalen van de mensen hier. Volgende update met foto’s vanuit Atakpamé, op ongeveer 120 kilometer vanaf eindstation Blitta. Houd de online map dus vooral in de gaten.

Ervaring van Stan - de reisbuddy

C’est un projet de grande enverdure qui donnera des bonnes graines dans l’avenir. Chaque peuple au monde veut exprimer et montrer la valeur de sa culture et ses manieres de vivre. Ainsi La photographie est l’un des meilleurs moyens pour montrer les images d’un peu peuple ou d’une communaute. En Afrique on dit souvent que seul celui qui vas a pied a plus de chances de voir plus de choses avec ses yeux.

Het is een belangrijk project, waarvan we de vruchten in de toekomst zullen plukken. Elke natie in de wereld wil graag de waarde van cultuur en manier van leven uitdrukken en tonen. Zo is fotografie een van de beste manieren om beelden van een paar mensen of een gemeenschap te tonen. In Afrika zegt men dat zij die lopend gaan, meer kans hebben om met hun eigen ogen veel te zien.

Quand tu vois le visage triste ou souriant des gens, ca touche jusqu’au fond du coeur a tel point que tu vas vouloir etre a leur place. On rencontre les gens, de nouvelles histoires, de nouvelles penses. Les villageois tres accueilant avec une belle volonte de partager de s’echange avec les etrangers. On ce rends compte que a l’autre bout du monde les gends vivent autrements, ou d’une autre maniere. Les peuples aiment les photos pour garder leur souvenir. Sauvegarder certains de leurs evenements heureux ou malheureux qui leurs sont chers.

Wanneer we droevige gezichten zien, of lachende mensen, raakt dat mijn hart en zou ik hen ook gunnen om eens van ‘plaats’ te wisselen. We ontmoeten nieuwe mensen, nieuwe verhalen, nieuwe manier van denken. Les villageois, de mensen uit de dorpen, zijn meer dan bereid hun verhalen met ons, vreemdelingen, te delen. We beseffen ons zelf terdege dat dit een andere kant van de wereld is, waarin mensen een andere manier van leven en denken hebben. De mensen houden van de foto's om hun geheugen op te frissen en slaan zo een deel van hun gelukkige- of ongelukkige gebeurtenissen op met of voor hun dierbaren.

On dit souvent que la recherche de l’information n’as pas de prix. Les villageois repondent a des questions selon leurs us et coutumes. Ceux qui fait que tu dois accepter quelque sois ta race ou religion. Dans d’autre cas la marche est un peu  penible quand il fait chauf mais a force de rencontre les gens et de leur parler, les energies ce renouvellent.

Er wordt vaak gezegd dat het zoeken naar informatie geen prijs kent. De dorpelingen beantwoorden onze vragen op basis van hun gewoonten en accepteren ons zonder te oordelen over ras of godsdienst.

In sommige gevallen is de wandeling vrij heftig in deze warmte, maar het dwingt tegelijkertijd nieuwe mensen te ontmoeten en met ze te praten. Dit geeft ons weer nieuwe kracht en energie om de volgende stappen te kunnen maken.

De Kpalime a lome,les 9o/1oo des peuples vivent dans la misere. Ceux qui fait qu’ILS parlent souvent du gouvernement. Les jeunes dans les villages ce donne a une imigration parce qu’il ya pas de decentralisation et du manque de travail.

Van Kpalime tot Lomé leeft het meerendeel van de mensen in een armoedige toestand. Degenen die we ontmoeten spreken vaak over het gebrek een krachtige, eerlijke overheid, het gebrek aan werk en jongeren die veelal migreren van dorp naar de steden.

De nouvelles experiences  qui permettent de grandire et de connaitre une partie de nos histoires cachees ou en voies de disparition. L’histoire des rails dans le temps collonial Allemand est un tournant decisif dans l’histoire du Togo. Les personnes qui ont veccues l’histoire racontre les parties meconnues par le peuple. Les histoires ce racontent de bouche a oreille en Afrique. Ceux qui fait que les personnes aggees en Afrique sont une bibliotheque vivante.

Onze nieuwe ervaringen zijn van belang voor veel Togolezen en de wereld om ons heen, want veel van deze verhalen zullen anders verloren gaan. Zo is de geschiedenis van de rails in de Duitse koloniale tijd een belangrijk keerpunt in de geschiedenis van Togo. Verhalen die in Afrika worden verteld van mond tot mond. Vooral de oudere, gerespecteerde mensen in Afrika zijn een levende bibliotheek.