'Denk na over de impact van reizen en het belang van beeld'

500 kilometer door dwars door Togo wandelen, langs een spoorlijn? Steyn Hoogakker (Impact Journey) vertrekt begin april, met een gps-tracker en een (polaroid) camera. Hij wil een genuanceerder en eerlijker beeld van Togo creëren. De cultureel antropoloog en klimaatonderzoeker is wars van stereotype beeldvorming en wil anderen inspireren en stimuleren om reizen te maken die betekenis hebben.

Tijdens zijn werk als klimaat- en energieconsultant in verschillende ontwikkelingslanden (Filipijnen, Ghana, India, Togo) zag Hoogakker de effecten van klimaatverandering op lokale schaal. Hij hoorde persoonlijke verhalen van mensen die op verschillende wijzen werden geraakt door deze effecten en voelde sterk de noodzaak deze verhalen te delen. Een belangrijk punt waar hij tegen aanliep als hij over zijn reizen vertelde, was (negatieve) beeldvorming. Onjuiste beeldvorming over landen, etnische groepen en mensen. ‘Bijna niemand die ik ken is in Togo geweest, toch heeft iedereen meteen een beeld: namelijk armoede en ebola’, vertelt Hoogakker, zichtbaar geïrriteerd.

Een negatief beeld over een bepaald land kan er voor zorgen dat er vanuit de internationale gemeenschap weinig aandacht is voor (ontwikkelings)samenwerking of voor de effecten van klimaatverandering. Maar ook gebeurt in zulke landen relatief weinig op het gebied van toerisme of duurzame ontwikkelingen en investeringen. Deze landen hebben geen prioriteit, staan eigenlijk niet op de kaart. Hoogakker vindt het tijd om een goed, eerlijk en gebalanceerd beeld van ontwikkelingslanden neer te zetten. De echte problemen mogen duidelijk worden maar ook de kansen, voor bijvoorbeeld toerisme, moeten in beeld worden gebracht.

Impact beseffen

Gedurende één van zijn verblijven in het buitenland maakte Hoogakker naast zijn werk een fotoreportage voor een ngo. Zo kwam hij op het idee om beeldend verhalen te vertellen. Samen met de zoektocht naar een platform om verhalen te kunnen delen, werd dit het begin van Impact Journey, de community die Hoogakker startte. Maar andere kansen en frustraties speelden ook een rol bij het oprichten hiervan.

Hoogakker stoort zich aan veel dingen die te maken hebben met toerisme, reizen en fotografie. ‘Mensen denken niet goed na voordat ze op vakantie gaan, ze willen alleen naar mooie plekken om daar een paar foto’s van te maken. Het liefst zo authentiek mogelijk. Het is vooral nemen, maar wat doen ze terug?’ Met Impact Journey hoopt Hoogakker mensen te stimuleren om beter na te denken voor ze op reis gaan en hoe zich daar te gedragen, de impact van hun reis te beseffen en misschien juist iets positiefs achter te laten, ‘zowel daar als hier’. Maar ook om eens alternatieve reisbestemmingen te bezoeken, waarvan je een ander of misschien onjuist beeld hebt. Ook wijst hij naar de ‘conservatieve’ reisbranche die volgens hem veel meer verantwoordelijkheid moet nemen en veel verder moet gaan dan de huidige oppervlakkige duurzaamheidsbenadering.

Spoorlijn Togo

Tijdens een korte trip in Togo zag Hoogakker een spoorlijn door de stad lopen, hij besloot deze een stuk te volgen. Het viel hem op dat een diversiteit aan activiteiten langs die spoorlijn wordt uitgevoerd, en wat een diversiteit aan mensen er langs leeft. ‘Hier is het idee voor de impact journey naar Togo geboren.’ Hoogakker bedacht om de hele spoorlijn af te lopen en het leven er langs in beeld te brengen. Om zo een divers en realistisch beeld van Togo te creëren. ‘Het spoor gaat overal dwars doorheen. Steden, dorpen, savanne, berggebieden. Je ontkomt ergens aan, en dat zo’n 500 kilometer lang.’

Daarnaast wil hij ook meer inzicht krijgen in het belang van beeld voor de mensen daar, want wat is het effect op mensen waarvan hij foto’s maakt – terwijl zij die foto’s nooit terugzien? Hoogakker neemt daarom een polaroidcamera mee om de mensen die hij fotografeert aldaar direct iets terug te kunnen geven en op die manier ook makkelijk contact te maken. Het is immers nemen én geven, en niet alleen nemen. 'Connectie en vertrouwen in elkaar staan aan de basis van veel problemen, maar ook aan de basis van veel oplossingen. Kijk naar de SDGs. Als we elkaar niet kennen, of de moeite niet nemen om elkaar te leren kennen, hoe kunnen we dan werken aan cross-cutting solutions?'

Toekomstbeeld

Natuurlijk kan Hoogakker in zijn eentje niet het beeld van een land als Togo veranderen. Het doel van Impact Journey is dan ook vooral inspireren en stimuleren om anders, weldoordachter, op reis te gaan. 'Als Impact Journey een online platform kan worden waarop mensen zelf ideeën kunnen inbrengen en opdoen over goed reizen, komt er misschien een verandering op gang.' 

Op de website van Impact Journey krijgt ook regelmatig een zogenaamde impact photographer de ruimte om bijzondere foto’s met een verhaal te delen. Ook dit moet helpen om beeldvorming van landen in ontwikkeling te veranderen en mensen stimuleren kritisch te zijn op eigen en andermans keuzes. ‘Ik denk dat steeds meer mensen graag willen reizen met een doel, nu is er een platform om hen verder op weg te helpen, we kunnen zo gemakkelijk zoveel meer doen!’ zegt Hoogakker trots.

Hoogakker vertrekt eind maart en neemt een gps-tracker met zich mee. Via Follow My Challenge is hij live te volgen op een plattegrond van Togo. Hij kan foto’s aan locaties koppelen zodat mensen online met hem ‘mee kunnen reizen’. Ook zal hij regelmatig op geografie.nl een update plaatsen.