Waterbewustzijn creëren tijdens de GeoWeek
‘Toen ik op de basisschool zat, werd op televisie een spotje uitgezonden van de campagne “Wees wijs met water”. Ik herinner me dat nog steeds! Mijn school besteedde er toen ook aandacht aan. Als je dingen meemaakt blijft het beter hangen,’ vertelt Franc van der Steen over het belang van de GeoWeek.
Franc van der Steen is nu werkzaam als afdelingshoofd Bestuur en Regie bij de directie Algemeen Waterbeleid en Veiligheid van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Deze afdeling van IenW is hoofdpartner van de GeoWeek. Eén van de belangrijkste redenen daarvoor is ‘waterbewustzijn’ creëren. En dat doe je bijvoorbeeld door kinderen mee te nemen naar activiteiten van organisaties in de watersector, om te laten zien wat er in de praktijk allemaal met water gebeurt. Dat kunnen projecten van drinkwaterbedrijven zijn, maar ook grootschalige projecten als dijken die Nederland beschermen tegen water.
‘Er moet waterbewustzijn worden gekweekt,’ zegt Van der Steen, ‘om draagvlak te krijgen voor dingen die in de regio moeten gebeuren. Maar ook vanwege de investeringen die ermee zijn gemoeid en het vele werk dat er nog gedaan moet worden. Het werken aan water is nooit af. Bewustzijn kan er ook voor zorgen dat mensen zelf dingen gaan doen. Zeker met oog op klimaatverandering is het belangrijk dat er bewustzijn is.’
Van der Steen licht toe dat voor de toekomst van Nederland het klimaat van groot belang is. Het klimaat gaat veranderen en dit heeft invloed op water, bodem en ondergrond en ook op de geografische situatie van ons land. Bijvoorbeeld als er grote regenbuien komen waarbij heel veel neerslag valt, kunnen onze straten en tuinen onder water komen te staan. Het is dan belangrijk om te weten wat we zelf kunnen doen.
Water in het onderwijs
Met het partnerprogramma Ons Water is Van der Steen al langer bezig om waterbewustzijn over het voetlicht te brengen. Ook vindt het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het belangrijk om met oog op bewustzijn watereducatie te stimuleren. Er wordt nagedacht hoe water in het onderwijs aantrekkelijk kan worden gemaakt. De website watereducatie.nl wordt nieuw leven in geblazen en met onderwijsprogramma’s als ‘Hoog water op het schoolplein’ wat vanuit het KNAG ontwikkeld is, is al een mooie stap gezet.
‘De praktijk is wel heel erg mooi om te zien en kan goed aanvullen op het lesmateriaal in de klas, dat is ingericht op het curriculum.’ Van der Steen vertelt dat hij met de stuurgroep watereducatie nadenkt over hoe in het bestaande systeem waterbewustzijn kan worden gebracht. ‘Theorie en praktijk kunnen met elkaar gecombineerd worden, zodat de theorie meer gaat leven. Die wisselwerking vinden wij heel belangrijk omdat dan ook het waterbewustzijn gaat werken. Je moet leerlingen dingen laten zien en ervaren als je ze bewust wil maken.’ Juist voor kinderen is het heel nuttig en leerzaam om via lessen meer te weten te komen over wat er allemaal speelt op geo-gebied. Praktische lessen waarbij excursies worden gemaakt of expedities worden gedaan dragen bij aan veel meer begrip over de verschillende thema’s. ‘Dat herinner ik me uit eigen ervaring. Maar natuurlijk kan dat niet altijd in de les. Dingen als een GeoWeek maken dat wel mogelijk.’
Educatief bezig zijn
‘De GeoWeek is een mooi instrument om via educatie dit bewustzijn te creëren,’ vervolgt Van der Steen. ‘Er wordt veel georganiseerd en letterlijk naar de kinderen toegebracht, of kinderen kunnen juist buiten het lokaal bij organisaties gaan kijken. Kennis en praktijk worden op deze manier mooi samen gebracht. Dat helpt echt wel!’ Aan scholen wil hij dan ook meegeven: ‘Dit is een mooie vorm om educatief bezig te zijn. Je krijgt het ook nog eens op een presenteerblaadje aangeboden, dus zonde om niet aan mee te doen.’
‘De GeoWeek is een mooi instrument om via educatie waterbewustzijn te creëren'
Van der Steen denkt dat deelname aan de GeoWeek niet alleen voor leerlingen nuttig is, maar ook voor de deelnemende organisaties, bedrijven of sectoren. In het geval van de watersector: hoe breder dit aandacht krijgt, hoe meer participatie. ‘Het is voor ons ook belangrijk om kinderen te bereiken omdat er zo veel bij water komt kijken. Bijvoorbeeld waterproblematiek door klimaatverandering zal voor deze generatie aan de orde zijn. Mensen kunnen vaak thuis kleinschalig dingen doen, zoals waterberging. Het is goed om jong te beginnen met de bewustwording daarvan.’
Als afsluiter wil Van der Steen nog kwijt dat aardrijkskunde in het algemeen een ontzettend interessant vak is. ‘Aardrijkskunde raakt aan de omstandigheden waarin we leven, aan de economie die daaruit mogelijk wordt, aan de toekomst die wordt beïnvloed voor bijvoorbeeld de invloed van de klimaatverandering. Er zijn allerlei effecten die optreden vanuit “buiten” en die invloed hebben op de ruimtelijke inrichting. Het begint bij aardrijkskunde!’
De GeoWeek is een jaarlijks terugkerende week waarin de aandacht voor geografie centraal staat. In 2018 deden ruim zevenduizend leerlingen mee aan de expedities die door het hele land worden georganiseerd.