Zeventien miljoen stippen
U staat op de kaart. Het Centraal Bureau voor de Statistiek maakte een dotmap waarop elke Nederlander met een stip staat weergegeven. Dat klinkt misschien wat big brother-achtig, maar zo is het niet. Het uit de statistieken bekende inwoneraantal wordt omgezet in stippen en vervolgens ‘geladen’ in het bijbehorende deelgebied. Op de CBS-kaart hebben bewoners met een autochtone Nederlandse achtergrond een roze stip gekregen, die met een niet-westerse migratieachtergrond een blauwe en mensen met een westerse migratieachtergrond een groene. Zo laat de kaart tot in detail zien waar mensen wonen, met hoevelen ze zijn en wat hun herkomst is. De grote steden blijken veel ‘confettiwijken’ te hebben, waarin ongeveer evenveel roze, blauwe als groene stippen zijn te vinden. Een voorbeeld zijn de wijken in het centrum van Rotterdam, zoals de wijk Struisenburg langs de Maasoever. Wie de interactieve kaart van Nederland afspeurt, ontdekt ook plukjes groene en blauwe stippen. De groene zijn concentraties van westerse migranten, zoals de studenten op het universiteitscomplex de Uithof in Utrecht. De blauwe zijn bijvoorbeeld de bewoners van asielzoekerscentra.
Het voordeel van dotmaps is dat ze zowel patronen als dichtheden laten zien. Daarnaast zijn ze heel geschikt als interactieve kaart, omdat je ze op een aantal schaalniveaus kunt bekijken. Bij uitzoomen vermengen de kleuren zich en zie je patronen op grote schaal. Bij inzoomen worden de afzonderlijke stippen zichtbaar en hun verdeling in buurten, steden en dorpen. Dotmaps worden vaker gebruikt om afkomst weer te geven. Bekend is de racial dotmap van de Verenigde Staten (te vinden op http://demographics.coopercenter.org/racialdot- map/), die de vaak messcherpe etnische scheidslijnen tussen de blanke, zwarte en latinobevolking in Amerikaanse steden laat zien. De CBS-kaart toont niet de etniciteit maar de migratieachtergrond. Op dat punt blijkt Nederland behoorlijk gemengd. Al heeft de driedeling die hier is gekozen natuurlijk een beperkte waarde. Bij de groepen westers en niet-westers gaat het om iedereen die zelf of van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Om te weten hoeveel oude en nieuwe bewoners een plek heeft, zou je bijvoorbeeld ook kunnen kiezen voor een tweedeling ‘wel of niet geboren in deze gemeente’. Stippenkaarten zijn voor allerlei doeleinden geschikt, bijvoorbeeld om verschillen in welvaart of stemgedrag weer te geven. Het CBS laat weten dat de dotmap ook zal worden toegepast voor andere data, omdat daarvoor veel interesse is.
De dotmap is te vinden via: www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/innovatie/project/cbs-experimenteert-met-dotmaps