Stimuleren van multiperspectiviteit om samenlevingsvraagstukken te bestuderen

Introductie 

Aardrijkskunde biedt (onderzoeks)vaardigheden die nodig zijn om je als burger een mening te vormen en deze te onderbouwen. Bij het bestuderen van samenlevingsvraagstukken is het belangrijk dat leerlingen het probleem vanuit meerdere invalshoeken bekijken. Dit kan door rekening te houden met de belangen en perspectieven van alle stakeholders, zoals bewoners, bedrijven, overheden, milieugroepen en belangenorganisaties. Multiperspectiviteit is een belangrijk aspect van geografisch onderzoek. Door te leren denken vanuit meerdere perspectieven, kun je een betere bijdrage leveren aan de oplossing van (geografische) samenlevingsvraagstukken.

In de klas

In de klas komt multiperspectiviteit aan de orde door een gebeurtenis te bekijken vanuit diverse invalshoeken (economisch, sociaal-cultureel, politiek, fysisch, ethisch) of je mening te geven over een aardrijkskundig probleem. Meestal gevolgd door een evaluatie in de vorm van een debat, betoog of discussie. Hieronder staan twee werkvormen om multiperspectiviteit te stimuleren bij geografische vraagstukken. 

• Public meeting role play (PMRP), een bijzondere discussievorm – Miriam Stadhouders (Hogeschool van Amsterdam)
Doelgroep: vo 
Geografische vraagstukken bespreken in de klas is soms best ingewikkeld. Een mooie manier om dit te doen en betrokkenheid bij leerlingen te creëren, is een public meeting role play (PMRP), een werkvorm uit het boek Geography through Enquiry van Margaret Roberts (2013). In de PMRP wordt een openbare vergadering rond een vraagstuk nagebootst, waarin diverse belanghebbenden aan het woord komen. Leerlingen vertegenwoordigen verschillende rollen en bevragen elkaar. Het is dus meer een vraaggesprek dan een discussie. Aan het eind bepaalt een groep beslissers hoe de toekomst zich zal ontvouwen. 

Op de KNAG onderwijsdag van 2023 is een vraagstuk m.b.t. de toekomst van het toerisme op Mauritius behandeld. De rollenkaarten van dit rollenspel staan in de eerste versie van het boek Geography trough enquiry (2013).

Hieronder staat een voorbeeld van een PMRP, ontwikkeld door Bonnie Groot, Dico de Jong en Bart Leurs (studenten van de lerarenopleiding aardrijkskunde aan de HvA). Het betreft een vraagstuk met betrekking tot eventuele lithiumwinning in Servië, ten behoeve van onder andere de batterijen van elektrische auto's en is geschikt voor bovenbouw havo/vwo.

Download PDF Algemene informatie PMRP

Mijnbouw Servië: PDF instructie - Beslissers

Mijnbouw Servië: PDF instructie - Stakeholders

Mijnbouw Servië: PDF rollenkaarten

Mijnbouw Servië: PDF Public Meeting Roleplay Powerpoint

Bronnen:
Roberts, M., (2013) Geography through enquiry. Sheffield: Geographical association.
Roberts, M. (2023). Geography through enquiry. Second edition. Sheffield: Geographical association Hoofdstuk 21

• HEADS UP, een raamwerk voor ethische mondiale vraagstukken in de les 
Doelgroep: vo
Welke vragen kun je stellen bij het bestuderen van grote maatschappelijke vraagstukken? Waarop moet je letten? Hoe bespreek je normatieve vragen in de les? HEADS UP kan dienen als startpunt voor docenten en leerlingen om zich bezig te houden met ethische mondiale vraagstukken in de les. Docenten kunnen de suggesties uit dit document (ENG) aanpassen aan een specifieke context. Belangrijk uitgangspunt is dat je het probleem niet in de klas hoeft op te lossen (dat kan ook niet), maar dat je wel moet nadenken over wat je wel en niet weet over het probleem. En met welk wereldbeeld je naar het probleem kijkt.

Bron:
Pashby K., & Sund L. (2019). Teaching for sustainable development through ethical global issues pedagogy: A resource for secondary teachers. Manchester Metropolitan University.