China’s grip op de lithiummarkt

Door de technologische ontwikkelingen van afgelopen jaren is de vraag naar lithium enorm gestegen en daarmee ook de prijs ervan. Het land met het meeste lithium in de grond is dus de winnaar in de loterij. En dat is China. En in andere landen met winnende loten heeft een Chinees bedrijf de touwtjes in de handen. China lijkt daarmee een monopolie op dit metaal te hebben. Valt dit te doorbreken?

Begin dit jaar bleek uit onderzoek van Bovag en RDC dat in 2020 ruim een op de vijf nieuw geregistreerde auto’s elektrisch is. Het marktaandeel van electric vehicles (EV’s) neemt hiermee wederom toe. Bij de productie van deze auto’s komt een belangrijk metaal kijken: lithium. Niet alleen de auto-industrie, maar ook de smartphone-industrie, glasindustrie en zelfs de farmaceutische industrie gebruiken dit lichte, handige metaal.

Lithium 101

Lithium is bijna overal te vinden, maar in lage concentraties. Plekken waar lithium economisch rendabel te winnen is, zijn schaars. Er zijn twee typen economisch rendabele afzettingen: pekelen en pegmatieten. Bijvoorbeeld de Qarhan Playa in China en Salar de Uyuni in Bolivia (pekelen) en de Greenbushes pegmatieten in Australië. Het eigenaardige is dat grote lithiumafzettingen zich bevinden in grote, extreme natuurfenomenen. Maar één ding hebben ze met elkaar in gemeen: China is aandeelhouder.

China’s marktaandeel

China staat op de derde plek van de rijkst bedeelde landen in lithium (figuur 1) én heeft in vrijwel elke andere afzetting een vinger in de pap. Zo zit China in Greenbushes (grootste pegmatietafzetting), en Uyuni (grootste pekel). China’s gigantische technologie-industrie is een belangrijke drijfveer voor het land. Bij de productie van microchips is lithium cruciaal, aangezien het een licht metaal is, met hoge efficiëntie in elektro-reacties. De technologische afhankelijkheid van de moderne wereld brengt China in een grote machtspositie. Het land koestert die positie en doet dus alles om die te verdedigen. Zo waren tot voor kort de Coipasa en Pastos Grandes zoutvlaktes (pekelen) nog in handen van de Boliviaanse staat. Maar in februari 2019 sloot het staatsbedrijf Bolivian Lithium Deposits (YLB) een deal met China’s Xinjiang TBEA Group om hier lithiummijnen te ontwikkelen, voor 2,3 miljard US dollar.

De machtsgreep van China in de grondstof zou kunnen leiden tot een monopolistische prijsbepaling en wellicht zelfs het tegenhouden van levering van lithium totdat aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Deze macht kan dus omslaan in machtsmisbruik.

Oplossingen

De macht van China in deze sector is verontrustend, maar er zijn mogelijkheden deze macht te ontwijken. Lithium is namelijk overal, zelfs in de zee. De moeilijkheid zit in het concentreren van het lithium en daar wordt al veel onderzoek naar gedaan. Zo ontwierpen Pálsdóttir en Tester in de Verenigde Staten in 2019 een systeem om makkelijker lithium te winnen. Zij wisten bij een temperatuur van 60 °C en een druk van 250 bar lithium te concentreren tot 5000 mg/L, waar dat oorspronkelijk 10 mg/L was – en dit in ongeveer een uur. Zij wisten de oplossing dus 500 keer geconcentreerder te maken. Ze gebruikten daarbij zogenoemde crown ether extractants, een volledig milieuvriendelijk chemisch proces. Dergelijke onderzoeken geven de rest van de wereld daarmee een kansje; er zijn mogelijkheden en het is niet te laat.

Onderzoek naar de geologie van lithiumreserves, transport en ontginning is uitermate belangrijk. Met onderzoek naar de optimalisatie van ontginningsprocessen uit kleinschaligere bronnen kan het Chinese monopolie worden doorbroken. Lithium is technologie, lithium is vooruitgang, lithium is macht. Die macht kan het best verdeeld blijven.