Een bredere kijk op de Limes

De Neder-Germaanse Limes, de noordgrens van de Romeinse provincie Neder-Germanië, is in 2021 door Unesco aangewezen als werelderfgoed. In de aanloop ernaartoe is veel gedaan om de Limes in Nederland zichtbaar te maken. Nieuwe vondsten én maatschappelijke ontwikkelingen leiden tot bevraging van oude interpretaties. Bijvoorbeeld over witte soldaten en slavernij.

De Romeinen legden de Limes grofweg aan in de eerste en tweede eeuw na Christus om door hen veroverde gebieden te beschermen tegen andere indringers. Ze maakten voor de verdedigingslinie gebruik van natuurlijke obstakels zoals bergketens, lege zones (woestijnen) en rivieren. Deze natuurlijke barrières werden versterkt, soms met muren, wallen of grachten, en altijd met wachttorens, wegen en kleine en grote forten (castella, castra). Hoewel militair van aanleg ontstonden er vrijwel onmiddellijk ook kampdorpen bij de forten. Hier woonden de gezinnen van soldaten, handelaren, slaven. De wegen werden behalve militair ook voor handel gebruikt, er werden tempels gebouwd, soms een badhuis en er ontstonden bestuurlijke centra. Die maatschappelijke kant verdient meer aandacht. Onderzoek van de Universiteit Utrecht probeert de Romeinse periode in een breder perspectief te plaatsen. Ook door inschakeling van niet-professionele, maar gedreven archeologen en historici.