GUtech rolmodel voor jonge Omani

In twee villa’s aan het strand van Udheiba startte in 2007 GUtech, de German University of Technology. Hiermee kreeg Oman, net als andere landen in de Arabische wereld eerder al, een private Duitse universiteit. Inmiddels telt GUtech duizend studenten, en werken er honderdveertig stafleden afkomstig uit 22 landen. Uiteindelijk moeten dat allemaal Omani worden.

Oman is niet zo puissant rijk als Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, maar beschikt dankzij olie en gas over een comfortabel nationaal inkomen. Nadat sultan Qaboos in 1970 het land vanuit de middeleeuwen naar de moderniteit leidde, bleek de behoeft e aan goed onderwijs en goede opleidingen enorm. Qaboos heeft van onderwijs dan ook een speerpunt gemaakt om de arbeidsparticipatie van de Omani te stimuleren. Hij stichtte duizenden scholen tot in de verste uithoeken van het land, en opende in 1986 de Sultan Qaboos Universiteit, die gratis onderwijs biedt aan de beste leerlingen van de nieuwe middelbare scholen. Daarnaast moedigde hij vermogende Omani aan particuliere universiteiten te stichten, en stond uiteindelijk ook buitenlandse particuliere initiatieven toe (kader).

Liever directeur

Maar zo makkelijk is het niet om in dit land een universiteit te runnen. Het moderne Oman heeft veel trekken van een rentierssamenleving. De grootstedelijke, sociaaleconomische bovenlaag heeft grote moeite hun kinderen te motiveren tot het leveren van inspanningen in studie of arbeid. Het is niet eenvoudig mensen op te leiden die eigenlijk vooral chef of directeur willen worden en verder hun handen niet vuil wensen te maken in een beroepsactiviteit. Een Omani man werkt toch niet met gereedschap? En een Omani vrouw al helemaal niet! Ziedaar het dilemma voor een moderne technische universiteit. De studenten komen naar de campus in auto’s die een universiteitsmedewerker zich amper kan veroorloven, om daar te leren hoe je een windmolen bouwt of een huis. Maar gaan ze dat zelf doen, later? Vooralsnog lijkt dat onwaarschijnlijk.

Toch is er een kentering zichtbaar. Het einde van het olieparadijs komt in zicht: de olievoorraad groeit niet meer en ondertussen neemt de Omaanse bevolking gestaag toe door hoge geboortecijfers. Hoogopgeleide Omani werken vooralsnog in hoofdzaak bij de overheid die een ordentelijk basisinkomen garandeert. Maar de stap naar werk in de particuliere sector is op termijn onontkoombaar.

Rolmodel

De German University of Technology startte in 2007 als Duitse privé-universiteit in twee villa’s en beschikt inmiddels over een adembenemende nieuwe campus bij Halban, aan de verre rand van het snelgroeiende Muscat. Twee jaar geleden had je nog een fourwheel drive nodig om het 500 duizend vierkante meter grote kavel te bereiken. Deze lag namelijk in het niets. Er was geen weg, geen elektriciteit, geen waterleiding. Aan de ene kant werd het terrein afgebakend door de zee, aan de andere kant door het machtige gebergte van de Jabal Akhdar en verder was er enkel woestijn. Inmiddels heeft de Duitse Bondspresident GUtech bezocht, net als diverse Duitse ministers. En sinds de sultan er in hoogsteigen persoon een kijkje heeft genomen, komen ook Omaanse ministers en internationale wetenschappers over de vloer. GUtech is nu hot. De Omaanse minister van hoger onderwijs heeft zelfs in het openbaar verklaard dat GUtech een rolmodel is voor het toekomstig onderwijs in Oman en dus twijfelt niemand eraan dat de universiteit een succes zal worden.

Na-ijver

Toch heeft GUtech het niet eenvoudig. De bureaucratie in Oman heeft ongeveer een jaar nodig voor de accreditatie van een nieuwe opleiding. Bovendien zijn er problemen in het kader van de Omanisering: de academische staf dient binnenkort voor 17 procent uit Omani te bestaan, maar dat lijkt onmogelijk. Ook heeft GUtech te maken met na-ijver van de andere instellingen voor hoger onderwijs in Oman. Geen wonder: de Duitse privé-universiteit figureert vrijwel iedere dag in de media als lichtend voorbeeld voor anderen. GUtech staat momenteel voor een niet geringe financiële opgave. De inschrijfgelden en studiekosten zijn de hoogste van heel Oman, maar beslist niet toereikend om de immense kosten te dekken. GUtech’s studieprogramma’s zijn ontwikkeld door de RWTH Aachen, en de docenten zijn bij voorkeur afk omstig uit Duitsland, of uit andere westerse landen, liefst met een Duitse opleiding. Leven als expatriate in Oman is uitermate kostbaar en de universiteit betaalt zich dan ook blauw aan salarissen.

GUtech past in het Duitse streven om in de Arabische wereld een aantal Duitse instellingen voor hoger onderwijs te exploiteren, zoals de German University in Cairo, de TUBerlin in al-Gouna, Egypte en de German Jordanian University in Amman. Terwijl Duitsland het GUtech-project ziet als een bijdrage aan de internationalisering van het Duits hoger onderwijs, ziet het Omaanse management de GUtech als een onafhankelijke Omaanse privéuniversiteit die academische input ontvangt uit Duitsland.

Omanisering

Ondertussen heeft GUtech in afgelopen zomer de eerste bachelordiploma’s uitgereikt en zijn de opleidingen geaccrediteerd door een Duits agentschap. Met de nieuwe campus kan de universiteit groeien zonder de bestaande kwaliteitscriteria los te laten. De programma’s zijn zwaar en studenten moeten op hun tenen lopen om aan de gestelde eisen te voldoen. Een verschijnsel dat op zichzelf wellicht een belemmering vormt voor het door de nationale overheid gewenste Omaniseringstraject.

In het driepersoons rectoraat van GUtech wordt één Omani gesteund door twee Duitsers. De curricula, know-how en academische ondersteuning komen nog voornamelijk uit Duitsland. Uiteindelijk moet GUtech uitgroeien tot een onafhankelijke organisatie met sterke banden met Duitse universiteiten.

Jürgen Werner is vice-rector voor Academische Zaken van de GUtech in Oman.

De helft van zijn professionele leven werkte hij bij hogere onderwijsinstellingen

en opleidingsinstituten in de Arabische Wereld en Afrika