Het Westen op de helling

Het ‘Westen’ heeft na de Tweede Wereldoorlog gestalte gekregen in een aantal instituties. Drie daarvan – EU, G7 en NAVO – kwamen eind juni achter elkaar bijeen. De oorlog in Oekraïne gooide de  eerder vastgestelde agenda’s overhoop. Hoe moet het Westen omgaan met de rollen van vermeende uitlokker van de Russische invasie, gastheer van een massale stroom vluchtelingen, en militaire en financiële steunverlener?

Na 1945 werd het ‘Westen’ de kern van de door de Verenigde Staten gedomineerde politieke wereldorde. Van meet af aan hoorde daar het Europese deel ten westen van het IJzeren Gordijn bij, net als Australië, Nieuw-Zeeland, Japan en later Zuid-Korea en Taiwan. Het ‘Oostblok’, onder leiding van de Sovjet-Unie, verzette zich tegen deze wereldorde. In het westerse kamp zelf bestonden verschillen van inzicht over de machtsverhoudingen. Was het gewicht van de VS allesbepalend of waren de staten min of meer elkaars gelijken? Frankrijk bleef de eigen positie tegenover de Amerikaanse hegemonie benadrukken, het Verenigd Koninkrijk schurkte dicht aan tegen de VS en de Duitse Bondsrepubliek liet zich zo weinig mogelijk uit over de internationale relaties. De kleinere landen probeerden neutraal te blijven of voegden zich geruisloos naar de koers van de VS. Nederland richtte het buitenlandse en defensiebeleid sterk op dat van de VS.