Tentoonstelling Open Kaart: twee nieuwe aanwinsten te zien
Het Allard Pierson heeft twee nieuwe aanwinsten aan de tentoonstelling Open kaart toegevoegd. Het gaat om een uniek exemplaar van Carel Allards Atlas Minor, dit boek vormt een belangrijke schakel in de geschiedenis van de Amsterdamse atlasproductie uit de achttiende eeuw, en een ogenschijnlijk onopvallende plattegrond van Amsterdam uit 1918 met verrassende details.
Open kaart toont zeven eeuwen cartografie in Nederland én werpt een blik in de toekomst. De tentoonstelling laat een enorme diversiteit aan kaarten zien vanaf de 15de eeuw en deelt de verhalen die erachter schuilgaan. Alle kaarten, waaronder werk van Blaeu, Ortelius, Ptolemaeus en Bos, behoren tot de collectie van het Allard Pierson. Een groot deel ervan heeft het Allard Pierson in bruikleen gekregen van het KNAG, dat dit jaar 150 jaar bestaat.
De nieuwe aanwinsten
- Atlas Minor. Carel Allard (1648-1706) behoorde tot een Amsterdamse familie van kaartenmakers, uitgevers en prentverkopers. De atlas met Allards kaarten is ruim dertig jaar na zijn dood uitgegeven door de firma Covens & Mortier. Bij de uitgever waren al 22 koperplaten aanwezig die in 1708 op de veiling werden gebracht door Carels zoon Abraham. Toen hij stierf in 1725 verwierf de firma nog eens een groot aantal platen. Daarmee kon Covens & Mortier Allards Atlas Minor met 56 kaarten uitgeven, die in een advertentie en catalogus van ca. 1738 te koop wordt aangeboden. Een overgeleverd exemplaar van deze atlas was tot nu toe onbekend.
De atlas is een belangrijke aanwinst voor de collectie van het Allard Pierson, mogelijk gemaakt door een particuliere gift. Een relatief groot aantal kaarten in de atlas waren nog niet in de collectie aanwezig. Van de 42 Allardkaarten waren er 11 in het geheel afwezig en van 14 kaarten was de betreffende staat van de kaart niet aanwezig. Bij een collectie van bijna 10.000 Nederlandse atlaskaarten uit de periode ca. 1650 tot 1800, zijn 25 nog niet aanwezige kaarten in één atlas zeer bijzonder.
Leuk feitje: Tegenwoordig is er steeds meer aandacht voor atlassen die gebruikssporen vertonen, omdat die helpen te begrijpen wat eigenaars met hun atlassen deden. De onbekende eigenaar van deze Allard-atlas heeft zijn meer dan een halve eeuw oude atlas intensief gebruikt om oorlogsnieuws en politieke ontwikkelingen te volgen. Zo is de atlas een spiegel van zijn tijd en voer voor onderzoekers. - De Plattegrond der stad Amsterdam, uitgegeven door Seyffardt's Boekhandel in 1918, is voor zover bekend het enige exemplaar dat bewaard is gebleven. Bij nadere beschouwing geven de details veel historische informatie. Zo is aangegeven dat vanaf de steigers achter het Centraal Station scheepvaartverbindingen werden onderhouden met Alkmaar, Ameland, Arnhem, Dokkum, Elburg, Enkhuizen, Groningen, Harlingen, Helmond, Hoorn, Kampen, Leeuwarden, Lemmer, Marken, Meppel, Nieuwediep, Sneek, Volendam, Wieringen, IJmuiden en Zaandam. Ook opmerkelijk zijn de gemarkeerde plekken in de haven waar gezwommen kon worden, waaronder een plek voor alleen vrouwen.