Verhalen van langs de spoorlijn in Togo #2

De laatste 350 km, van Lomé, via Atakpamé naar Blitta. Impact Journey heeft het volbracht, de zware wandeltocht door Togo. In deze laatste blog vertelt Stan, de Togolese partner die Steyn Hoogakker heeft vergezeld tijdens deze tocht, zijn ervaringen.

[vertaling vanuit het Frans, met korte aanvullingen door Steyn Hoogakker]

Stan vertelt hoe hij de reis heeft ervaren, maar ook zijn interpretatie van hoe belangrijk mensen beeld vinden: ‘Wij, de pelgrims van cultuur, sociale geografie en fotografie zijn met immense wilskracht verder gegaan. Het zien van vreemden bij het lopen door de dorpen, het stellen van vragen en het nemen van foto's is een wat merkwaardige activiteit voor veel mensen uit de dorpen, waar het normaler is voor anderen. Degenen die voorzichtig zijn, vragen ons wat er zal gebeuren met de foto’s. In die enkele gevallen wantrouwen ze het. Aan de andere kant zijn de meesten enorm verheugd en sommigen vragen zelfs om meer foto's.

‘De polaroids zijn veelal de eerste foto's in het leven van veel mensen, afgezien van “formele foto’s”, zoals voor een identiteitskaart. De aanblik van de persoon op de foto toont in veel gevallen meteen ook de mentale impact. In de dorpen is dit in negentig van de honderd keer het geval. Een enkeling bezit echter veel foto's en vinden het fantastisch om deze te kunnen laten zien. De meeste foto’s die we gezien hebben zijn vooral gemaakt tijdens feestelijke aangelegenheden en belangrijke gebeurtenissen in het leven. Denk dan aan verjaardagen of Pasen, een belangrijke periode voor de doop.’

De reis gaat verder, de gesprekken met de Togolezen die het duo tegenkomt gaan niet alleen maar over beeld. Veel wordt ook gesproken over economie, landbouw en religie.

‘Langzaam verlaten we de zuidelijke en centrale regio, waardoor we steeds meer worden geconfronteerd met droogte en gebrek aan regen. Dit is iets wat veelvoudig wordt benadrukt in de gesprekken. Van onze kant was het zeer warm en er was veel stof. Veel boeren spreken over het zoveelste slechte seizoen en veranderingen in het klimaat. Op het platteland is nagenoeg iedereen bezig met landbouw [70 procent van de Togolezen is afhankelijk van de opbrengst van het land, Hoogakker]. Een van de heren die we zijn tegen gekomen, sprak dan ook geëmotioneerd: “Wij weten niet wat moeten we doen als we onze maïs en yams niet kunnen oogsten en zaaien, omdat we alleen ons land hebben..”

‘Religie is de “spirit” van veel mensen. Vooral in Afrika, kunnen we mensen herkennen aan zijn of haar geloof. Dit is een belangrijk onderwerp tijdens onze gesprekken, waarbij we het hebben over verschillende religies, inclusief het “geloof” in animisme. We weten dat er een invasie in Afrika is geweest door vele religies en stromingen en zijn dan ook van alles tegengekomen. Sommige mensen zijn zowel religieus als animist, waar anderen zich committeren aan één geloof [en ons vertellen dat of het een of het ander toch echt niet samen kan, Hoogakker]. Ondanks de “gevangenis” van bepaalde religies, blijven veel mensen toch trouw aan hun tradities en ceremonies.’

[Het kon zelfs zo zijn dat we van het ene dorp naar het andere liepen om daar een Islamitische gemeenschap aan te treffen, waar mensen zich rekenden tot een verschillende etnische groep. Maar die enorme diversiteit troffen we zo af en toe ook aan binnen dorpen, waarin mensen zelfs moeite hadden om elkaar te verstaan, Hoogakker]

Soms gaan de gesprekken dieper, over de toekomst en dromen. Het valt op dat men het moeilijk vindt om echt te dromen maar ideeën over de toekomst zijn er wel hoewel men soms meer verlangt naar het verleden.

Stan: ‘We hebben soms gevraagd naar de hoop en dromen van mensen. Helaas merk je dat dit voor de meeste personen niet is te realiseren. Velen geven aan dat de realisatie van hun dromen afhangt van God en hun lot in andere handen ligt. Anderen houden, ondanks hun armoede, nog steeds sterk vaste aan hun ideeën over wat ze willen worden, kunnen of doen in de toekomst. Kinderen van arme gezinnen hebben ook dromen. Iedereen heeft het recht om te vrijelijk dromen!

‘De dorpen zijn veelal “ondergeschikt” aan de natuur. U bent van harte welkom en zij kunnen u gastvrij verblijf bieden. Velen [met name ouderen] keren graag terug naar de tijd van eenvoud en ruilhandel. Met de komst van het kapitalisme is veel verloren gegaan. Het zijn vooral de oudere mensen die terugverlangen naar die tijd, waarin voedsel in overvloed was en er een sterk gevoel van solidariteit heerste. Dat is er niet meer, geeft een van onze oudere participanten aan. De zoektocht naar persoonlijk gewin en een toegenomen gevoel van ego heeft de oude harmonie vervaagd.

‘Ook vragen over het verleden en identiteit vormen een belangrijk onderwerp voor onze discussies. In de Duitse koloniale tijd bloeiden veel activiteiten op door het bestaan ​​van de spoorlijn. Ze konden gemakkelijk van A naar B en hun geliefden, familieleden of vrienden zien. Toen de Fransen en de Engelsen de macht overnamen na de Eerste Wereldoorlog, veranderde de situatie langzaam. Uiteindelijk verdwenen de passagierstreinen om plaats te maken voor goederen treinen voor grotere handelsartikelen als mineralen, katoen en later ook cement.’

Voor Stan, zelf Togolees, was deze reis zeker zo interessant en leerzaam als voor Steyn, blijkt uit wat hij vertelt.

‘Uiteindelijk heeft onze wandeling gezorgd voor een betere kijk op de manier van leven en denken van veel Togolezen. Het heeft bijgedragen aan een verhoogde mentale gesteldheid door het bevragen van onszelf en delen van informatie en ideeën. Ook omdat we het grootste deel van de tijd door de natuur liepen.

‘Het was een ongelooflijke ervaring. Veel mensen beseffen zich niet wat voor een bijzondere band en contact we kunnen hebben met mens en zeker ook natuur. Tegenwoordig klampen teveel mensen zich vast aan technologie, waardoor de relatie tussen mens en natuur steeds verder op de achtergrond raakt. De vraag die dan ook rijst, moeten we meer in contact met de natuur komen, of volgen we het pad van de technologie die geleidelijk onze planeet vernietigt?’