Voedselzekerheid in Afrika: effecten van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Er is veel te doen over het nieuwe EU-landbouwbeleid en de eisen aan boeren. Het gaat dan vooral om de duurzame ambities. Veel minder aandacht gaat uit naar het feit dat exportsteun en importquota de Europese boeren sterk bevoordelen en de wereldmarkt verstoren. Vooral Afrika is de dupe.

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) verschafte boeren in de EU in 2019 58,82 miljard euro steun. Voor de komende vijf jaar is het vastgesteld op jaarlijks 55,2 miljard. Een kostenpost die ruim een derde van het totale EU-budget opslurpt (2020) ontstaat niet van vandaag op morgen. Het landbouwbeleid werd in 1962 ontwikkeld als reactie op voedseltekorten tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Met een meervoudig steunpakket voor de Europese boeren werd de voedselproductie gestimuleerd en de prijs van voedingsmiddelen stabiel gehouden.

Nog steeds is het EU-landbouwbeleid geënt op verhoging van de voedselproductie. Maar de bevolkingsgroei in Europa stagneert en de aandacht verschuift geleidelijk van binnenlandse afzet naar voedselexport en versterking van de concurrentiepositie van de EU op de wereldmarkt. Dit wordt nog verscherpt doordat opkomende economieën die positie bedreigen. Zo voorspelt de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) dat in 2022 Brazilië, China en Oost-Europa de grootste exporteurs zullen zijn van belangrijke voedingsmiddelen zoals rijst, granen, oliën en veevoer. Veel minder aandacht is er voor de impact van de EU-maatregelen op de rest van de wereld en Afrika in het bijzonder.