FOOD op de kaart
We raken niet uitgepraat over voedsel. Sterrenkoks, dieetgoeroes en kookboekenschrijvers zijn de nieuwe helden. Bijna wekelijks verschijnt er nieuw superfood, vaak een oude groente of fruitsoort getooid met een nieuwe naam. Voedsel is ook een goede graadmeter geworden voor veranderingen in dorpen, steden en wijken: opeens adverteert de bakker met speltbrood, duiken er winkels met speciaalbier op en zetten restaurants quinoasalade op het menu.
Onze superfoods zijn voor anderen dagelijkse kost, soms al sinds de prehistorie. Zoals de eiwitrijke vruchten van de Bataua-palmboom. De kaart toont het verspreidingsgebied van deze boom, die snel groeit en het best gedijt als hij de ruimte krijgt. De oorspronkelijke bewoners van het Amazonegebied gebruikten de vruchten al als voedsel, als basis voor drank, als medicijn en als shampoo. Dankzij de hoge voedingswaarde kan het kweken van de boom, mits het goed gebeurt, in een groot deel van Zuid-Amerika het dieet van de bewoners verrijken en als substituut voor zuivel dienen.
De kaart komt uit Food: An Atlas, waarin de relatie tussen voedsel en geografie inzichtelijk wordt gemaakt. Zoals je bij een boek over eten mag verwachten, ziet het geheel er ‘lekker’ uit, met een goede mix van beeld en informatie. Geen droge kost, maar heldere teksten en infographics. Alle aspecten van voedsel komen aan bod; van productie en consumptie en het wereldwijde gesleep met voedsel, tot de culturele identiteit die verbonden is met eten. Er is een wereldkaart van taboevoedsel. Er zijn kaarten van de Verenigde Staten die aantonen dat de bekende indelingen in graanbelt en zuivelbelt in werkelijkheid overlappende patronen van ‘dierlijke’ en ‘plantaardige landschappen’ zijn. Een kaart van de Europese landbouwsubsidies laat in een oogopslag zien dat rijke regio’s hiervan meer profiteren dan armere. Veel aandacht is er ook voor lokale voedselinitiatieven, zoals stadslandbouw en lokale markten. Een Argentijnse kaart toont de alternatieven voor de sojamonocultuur op de pampas.
De veelzijdigheid van de voedselatlas is mede te danken aan de manier waarop hij tot stand kwam. De uitgever is Guerrilla Cartography, een non-profit netwerk opgericht in Californië. Wereldwijd werden experts om kaarten gevraagd, waarvan na onderlinge afstemming de beste zijn gekozen en zo nodig aangepast. Via crowdfunding werd de atlas gefinancierd. Die aanpak levert volgens de makers een ander soort cartografie op. Meer persoonlijk en verhalend, over onderwerpen die mensen raken. Vandaar het grote aantal kaarten dat een relatie heeft met gezondheid en toegang tot gezond voedsel.
Op dit moment loopt de campagne voor het nieuwe project Water: An Atlas, die later dit jaar verschijnt. Meer daarover op de website www.guerrillacartography.org, waar ook de gratis versie van Food: An Atlas te vinden is.
Een kaart van de Europese landbouwsubsidies laat zien dat rijke regio's hiervan meer profiteren dan armere