FutureFish: lespakket over de wereld van voedsel

Josephine Schuurman en Rianne Stelwagen rondden dit jaar hun opleiding af. Net als eindexamenleerlingen hebben ze vanwege de huidige situatie hun plannen daarvoor moeten aanpassen. Als alternatief voor hun eindpresentatie ontwierp het creatieve tweetal een online lesmodule voor onderbouw VO: FutureFish. Nu voor iedereen gratis beschikbaar.

Alle scholen in Nederland waren gesloten. Voor docenten betekende dit omschakelen naar digitaal lesgeven. Ook voor ons, Josephine Schuurman en Rianne Stelwagen, studenten in de laatste studiefase van de master Metropolitan Analysis Design and Engineering betekende dit omschakelen. Wij zetten onze eindpresentatie om in een website en maakten van de beoogde expositie een lesmodule.

Tijdens onze opleiding hielden we ons bezig met het bedenken van innovatieve oplossingen voor complexe stedelijke vraagstukken. Thema’s die hierbij centraal staan zijn het energievraagstuk, duurzame mobiliteit maar ook circulariteit en het stedelijk voedselsysteem. We vonden het belangrijk om in te spelen op de actualiteit en samenwerkingen aan te gaan met verschillende stakeholders uit de praktijk.

We waren al bijna klaar met ons project toen het coronavirus hier in Nederland voet aan de grond kreeg. Dé oplossing op de grote vraagstukken van nu hebben we helaas niet gevonden. De presentatie en de expositie konden niet doorgaan. De expositie hebben we daarom omgezet in een 5-delig lespakket voor de onderbouw van het VO, over voedsel van het land en uit de zee in de buurt. Met als doel om scholieren meer te leren over waar ons eten vandaan komt.

Revealing the city

De expositie had als doel om de resultaten van het project te delen met ons eigen netwerk en andere geïnteresseerden, in een expositieruimte van NEMO Science Museum. Voor deze opzet was gekozen omdat het beoogde resultaat van het project toepasbaar moet zijn op een fysieke locatie – in ons geval de stad Amsterdam – en daardoor ook de potentie heeft een groter publiek aan te spreken. Deze werkwijze wordt ook wel Living Lab genoemd, hierbij werken verschillende partijen gezamenlijk aan een innovatieve oplossing in een levensechte setting. Samen met andere Living Lab-projecten zochten we een oplossing voor een vraagstuk aangedragen door opdrachtgever de Good Fish Foundation, een stichting die als doel heeft de transitie naar duurzame visindustrie te versnellen. De expositie had als thema ‘Revealing the city’, omdat we focussen op de stedelijke problematiek die minder goed zichtbaar is. Met dit idee in ons achterhoofd hebben we ook het lespakket ontworpen. De lessen zijn in samenwerking met docenten, inhoudelijke experts en zelfs een voedselstartup tot stand gekomen.

Veel uitdagingen in de 21e eeuw zijn interdisciplinair. Daarom heeft dit lespakket ook een interdisciplinair karakter. We hebben ons best gedaan om een goede balans te vinden tussen de informatiedichtheid, complexe begrippen en activerende leervormen. Zo bevatten de lessen een spel over overbevissing, maken leerlingen zelf een voedingswijzer en zit er een podcastonderdeel in.

Door middel van de lessen hopen we leerlingen een kijkje te geven in de wereld van voedsel en dan met name het voedsel uit de oceanen. Graag nemen we ze mee op onze acht maanden lange ontdekkingsreis. We stellen de leerlingen vragen als: waar komt mijn eten vandaan? Hoe maak je een bewuste voedselkeuze? Hoe moet de toekomst van voedsel er uit zien? Zo hopen we de leerlingen aan het denken te zetten zodat ze, net zoals wij, met een andere blik naar hun (voedsel)omgeving gaan kijken. Omdat we erg benieuwd zijn naar de oplossing van de leerlingen is de eindopdracht tevens een prijsvraag.

De lesmodule

De lesmodule bestaat uit vijf lessen. De eerste les gaat over de zichtbaarheid van voedsel in de omgeving. De leerling wordt hierbij gevraagd om in zijn of haar eigen buurt op onderzoek te gaan. Door gebruik te maken van de VISwijzer, een informatieve applicatie over de duurzaamheid van visconsumptie. In de tweede les wordt ingegaan op het onderwerp voedselkeuzes en de betekenis van duurzaamheid in deze context.

De derde les staat in het teken van ‘achter het net vissen’ waarbij complexe begrippen als veerkracht en maatschappelijk belang op een speelse wijze worden geïntroduceerd. De vierde les over het wonderbaarlijke leven van de paling richt zich op zowel de levenscyclus als de voedselketen van de paling. Door middel van het uiteenzetten van verschillende feiten wordt de leerling uitgedaagd om een eigen mening te vormen over de consumptie van paling. De lessenreeks wordt afgesloten met het onderwerp ‘eten in de toekomst’. Door de veranderingen van de Schijf van Vijf door de jaren heen als uitgangspunt te nemen wordt de leerling bewust gemaakt van de veranderlijkheid van onze eetgewoontes. Via het nu komen we uiteindelijk bij de toekomst en hebben we het over kweekvlees, voedselverspilling en het eten van zeewier. Hopelijk heeft de leerling zo uiteindelijk genoeg inspiratie om zijn of haar eigen eten van de toekomst te ontwerpen!

Veel plezier met het doceren van de lessen!

Het lespakket is semi-zelfstandig thuis uit te voeren en is samen met een uitgebreide toelichting en ouder/-docentenhandleiding te vinden op www.futurefishproject.com/lespakket.

Download het lespakket voor meer informatie of mail ons op futurefishcompany@gmail.com.