Hoe krimp van de agenda verdween

Bevolkingsgroei staat de laatste jaren steeds prominenter op de Nederlandse beleidsagenda. Maar al vanaf eind 20e eeuw zijn er ook regio’s waar de bevolking structureel krimpt. In 2009 werd daarvoor een Actieplan Bevolkingsdaling opgesteld. In 2016 volgde nog een tweede actieplan, maar daarna verdween krimp weer van de agenda. 

Met de snelle groei van de Nederlandse bevolking in de afgelopen jaren groeide in de politiek en samenleving ook de aandacht voor bevolkingsontwikkeling en de maatschappelijke impact daarvan. De Tweede Kamer riep het kabinet op om demografische scenario’s te verkennen en na te denken over mogelijke beleidsinterventies. In 2022 kwam er de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050. Deze bracht afgelopen januari een rapport uit en pleitte daarin voor gematigde groei tot 19 à 20 miljoen inwoners. Dit zou volgens de commissie het beste zijn voor de brede welvaart in Nederland. Snellere groei zou te veel druk op de woningmarkt, de zorg en het onderwijs leggen. Nulgroei of krimp was eveneens ongewenst: het zou de vergrijzing versnellen en de arbeidsmarkttekorten vergroten. Omdat de bevolkingsgroei in Nederland vooral het gevolg is van een migratieoverschot, zou een eventueel bevolkingsbeleid zich vooral moeten richten op keuzes over welke migratiestromen in welke mate wenselijk en mogelijk zijn. Die keuzes zouden moeten samenhangen met keuzes over de gewenste ontwikkeling van de Nederlandse economie en samenleving tot 2050.