Hoover Dam (Nevada)

Het stroomgebied van de Coloradorivier beslaat delen van zeven staten in het westen van de VS, Arizona, California, Colorado, New Mexico, Nevada, Utah en Wyoming, en twee regio’s in Mexico, Baja California en Sonora (kaart). Dit uitgestrekte, goeddeels aride stroomgebied voorziet inmiddels ruim 36 miljoen mensen van water voor het huishouden, irrigatie én hydro-elektriciteit.

De Spanjaarden waren de eerste Europeanen die dankzij hun inheemse gidsen de Coloradorivier en de Grand Canyon aanschouwden. Zij bewonderden het majestueuze uitzicht vanaf het plateau, maar zagen af van de gevaarlijke afdaling in de kloof. Het zou nog lang duren voordat kolonisten zich in grotere getalen op de dalbodem van de Colorado vestigden.

Dat veranderde in de 19e eeuw, vooral na de expedities van geoloog John Wesley Powell en zijn reisgezelschap, die in 1869 en 1871/72 de Colorado bevoeren en karteerden. Het kolonisatieproces begon in de benedenloop van de Colorado en bereikte gaandeweg ook de dalen in de bovenloop. Het waren de Colorado-landbouwers en -veetelers die als eersten om bescherming vroegen tegen de onbarmhartige overstromingen van de rivier als gevolg van de smeltende sneeuw in het voorjaar.

Hoover Dam

Al vroeg werden er plannen gemaakt om de Colorado te reguleren, maar wie ging daarover en hoe zat het met de waterrechten van de zeven betrokken staten? Toen het Amerikaanse Congres in 1928 eindelijk het Colorado River Compact over de waterrechten bekrachtigde, kon president Hoover groen licht geven voor de bouw van een dam van ruim 220 meter hoog en 400 meter breed in een vernauwing van het Coloradobekken, de Black Canyon.

Voor de bouw van de destijds grootste stuwdam ter wereld hadden zes Amerikaanse bouwbedrijven een joint-venture opgericht: Six Companies Inc. In 1936 kwam de dam, waaraan uiteindelijk zo’n 21.000 mensen werkten, gereed binnen de geplande bouwtijd van zes jaar én binnen het budget. De turbines en generatoren moesten toen nog worden geïnstalleerd, waarna de Hoover Dam met zo’n 2000 MW ook lange tijd de grootste krachtcentrale ter wereld was. Het benodigde water kwam uit het stuwmeer bij de dam, Lake Mead. Met een lengte van 180 km is het nog steeds het grootste in de VS.

De Hoover Dam was een technisch wereldwonder en genoot belangstelling van ingenieurs, bouwkundigen en overheden, maar ook van toeristen. Tegenwoordig bezoeken een miljoen personen per jaar de dam, vaak dagjesmensen vanuit het nabijgelegen Las Vegas. De verkeersdruk op de slalommende tweebaansweg over de dam werd zelfs zo groot, dat er in 2010 een brug met vierbaans autoweg over de Colorado bijkwam. Deze is tegelijkertijd een belangrijke onderdeel van de Interstate 11.

Meer dammen

Het bleef niet bij de Hoover Dam. In 1938 kwam in de benedenloop van de Colorado de Imperial Dam gereed. Deze vormt een essentiële schakel in de distributie van water uit het Imperial Reservoir naar de uitgestrekte irrigatiedistricten langs de Amerikaans-Mexicaanse grens. Ook kwamen er dammen in de bovenloop van de Colorado, waaronder de grote Glen Canyon Dam, met een krachtcentrale die water betrekt van het Lake Powell-stuwmeer. Vanwege de snel groeiende vraag naar water en energie verrezen er ook dammen op andere plekken in de Colorado en in tal van zijrivieren.

Groeiende watertekorten

De Hoover Dam is nog steeds de hoeksteen van de water- en energieleveranties in de regio. De afgelopen decennia zijn de omstandigheden echter sterk gewijzigd. Al vele jaren kampt het stroomgebied van de Coloradorivier met de gevolgen van klimaatverandering, waaronder de sterk verminderde neerslaghoeveelheden. Tegelijkertijd namen de water- en elektriciteitsbehoeften in de regio en aangrenzende gebieden alsmaar toe, mede door de bevolkingsgroei in de steden (zie ook Geografie april 2015).

De regionale vraag naar water en elektriciteit is inmiddels een structureel probleem. De waterniveaus in de stuwmeren staan al jaren zeer laag en de elektriciteitsproductie dreigt te worden teruggeschroefd. De roep om een fundamentele herziening van de bestaande waterafspraken wordt steeds luider, maar de staten die moeten inleveren, verzetten zich daartegen. Er wordt ook gewerkt aan waterbesparende maatregelen, aangepaste (agrarische) productietechnieken en systematisch hergebruik van afvalwater. Bovendien worden veel kleine dammen ontmanteld. Lokale wateropslagtanks en/of windmolens voor het oppompen van grondwater moeten hun functie overnemen. De nood is hoog en goedkope oplossingen bestaan niet. En wie gaat opdraaien voor de kosten? De problematiek in het stroomgebied van de Coloradorivier zou wel eens kunnen uitgroeien tot een battlefield of climate change.

Het schaarsteprobleem wordt extra gecompliceerd door de rol van partijen die de schaarste inmiddels hanteren als verdienmodel. Zo worden landbouwbedrijven opgekocht en stilgelegd om de aldus verworven waterrechten met veel winst te kunnen verhandelen. Diverse staten bereiden inmiddels maatregelen voor om speculatie in waterrechten te verbieden of danig te bemoeilijken. Dat president Trump niet gediend was van ‘brute ingrepen in het vrije spel van marktkrachten’ zal duidelijk zijn. De vraag is hoe zijn opvolger Joe Biden dit probleem gaat aanpakken.

BRONNEN

• Gelt, J. (1997). Sharing Colorado River Water: History, Public Policy and the Colorado River Compact. Arroyo, 10(1). Tucson: Water Resources Research Center, University of Ariziona.
• Hansman, H. (2019). Downriver: Into the Future of Water in the West. Chicago: University of Chicago Press.
• Hiltzik, M. (2011). Colossus: The turbulent, thrilling Saga of the building of the Hoover Dam. New York: Simon & Schuster.
• Hundley, N. (2009). Water and the West: The Colorado River Compact and the Politics of Water in the American West. Oakland (CA): University of California Press.
• Kuhne, C. (2020). River Master: Powell’s Legendary Exploration of the Colorado River and the Grand Canyon. New York: Countryman Press.
• Owen, D. (2018). Were the Water goes: Life and Death along the Colorado River. New York: Riverhead Books.
• De Pater, B., & Verkoren, O. (red.) (2007). Noord-Amerika. Een geografie van de Verenigde Staten en Canada. Assen: Van Gorcum. 
• Sevigny, M.L. (2016). Mythical River: Chasing the Mirage of New Water in the American Southwest. Iowa City: University of Iowa Press.