Natuurbranden wakkeren milieu-onrechtvaardigheid aan

De natuurbranden in Californië brengen een grote milieuonrechtvaardigheid aan het licht en wakkeren deze aan. Er is zelfs sprake van klimaat- of natuurbrandgentrificatie.

Californië is de grootste en welvarendste staat van de VS. Als het een land zou zijn, zou het de vijfde economie ter wereld hebben. Na de VS, China, Japan en Duitsland, maar vóór Groot-Brittannië en Frankrijk. Mede door de aantrekkingskracht en de winsten van de techbedrijven zijn de huizenprijzen tot exorbitante hoogten gestegen. De mediaan ligt op 1,3 miljoen dollar; de helft van de huizen gaat dus voor hogere prijzen van de hand. Wonen in stedelijke gebieden is voor velen onbetaalbaar geworden. Hierdoor en door de economische crisis telt Californië 130 duizend daklozen naast de honderdduizenden die in campers, trailers en caravans wonen. Apple en Facebook hebben miljarden aan leningen beschikbaar gesteld voor betaalbare woningen, maar veel stadsbewoners verzetten zich met succes tegen bouwplannen in hun buurten.

Miljoenen mensen verhuizen daarom naar gebieden ver buiten de stad en belanden in de brandgevoelige WUI. Paradise was zo’n toevluchtsoord voor niet-rijke, vaak wat oudere blanken, gepensioneerden en mensen met een handicap en een uitkering. Ook woonden er veel bouwvakkers die zich geen huis in de vallei konden veroorloven. Daarnaast wonen er nogal wat mensen in caravanparken. Paradise, zo schrijven Alastair Gee en Dani Anguiano in Fire in Paradise, ‘was becoming a refuge for people priced out the rest of the state, where the costs of living had risen to untenable levels’.

In de brandgevoelige gebieden wonen relatief veel mensen met een lager inkomen. Zij lopen dus een grotere kans getroffen te worden door een natuurbrand. En als dat gebeurt zijn de gevolgen ook nog eens groter, want deze mensen kunnen zich moeilijker tegen branden beschermen door hun huizen brandbestendig te maken of rondom hun huizen defensive space te creëren (afbeelding hiernaast). Door brandgevoelige vegetatie te verwijderen, kun je branden op afstand houden en woningen beter beschermen tegen vonkenregens. Voor dat laatste staan hun huizen vaak te dicht op elkaar. Zo kon er in Paradise een vuurstorm ontstaan die los van vegetatie van huis tot huis ging. Deze vuurstorm is wel vergeleken met die in Hamburg na het RAF-bombardement op 27 juli 1943 (42.600 doden).

Gentrificatie

Opvallend is dat gebieden die door branden getroffen werden, later lagere armoedecijfers kregen. Een voorbeeld daarvan is Napa, in de wijnstreek ten noorden van San Francisco. Daar woedde in oktober 2017 een grote, door een sterke Diablo-wind aangewakkerde brand, die 5643 gebouwen verwoestte. De armste bewoners werden het hardst getroffen, konden hun huizen niet herbouwen en vertrokken. Sommigen vanwege de verhoogde omzetbelastingen waarmee de gemeente de teruggelopen inkomsten uit de onroerendgoedbelasting wilde compenseren, anderen vanwege de sterk gestegen verzekeringspremies. Door branden getroffen gebieden worden vrijwel altijd opnieuw bebouwd, maar meestal niet door of voor de mensen die er woonden. Die kunnen dat niet betalen, zeker niet als ze moeten voldoen aan de nieuwe strenge brandveiligheidseisen. Vaak kopen projectontwikkelaars het gebied op om er huizen te bouwen voor hogere inkomensgroepen. Volgens de Californische publicist, activist en urbanist Mike Davis, die zich al sinds de jaren 90 bezighoudt met het verband tussen natuurbranden en de groeiende ongelijkheid, ‘genereren natuurbranden gentrificatie’. Afgebrande huizen worden groter herbouwd volgens strengere brandveiligheidseisen en met meer defensive space, terwijl caravanparken, huurhuizen en slecht verzekerde woningen verdwijnen.

Wrang verschil

Davis vergeleek Paradise met Malibu, het Saint-Tropez van Californië waar tal van celebrities wonen onder wie Kim Kardashian en Kanye West. Beide plaatsen hebben een lange geschiedenis van natuurbranden en een verhoudingsgewijs oude bevolking. Beide werden in november 2018 opnieuw getroffen door grootschalige branden, respectievelijk Camp Fire (62.053 hectare verwoest, 52.000 evacués) en Woolsey Fire (39.234 hectare verwoest; 295.000 evacués). De gemiddelde waarde van de afgebrande huizen bedroeg in Malibu 3,47 miljoen dollar en in Paradise 200 duizend dollar. In Malibu gingen 1643 woningen verloren, in Paradise en naburige plaatsen 18.804. Na eerdere branden in 1993 en 2003 was er in Malibu flink geïnvesteerd in het brandveilig maken van huizen en het creëren van defensive space. In Paradise moest de overheid na de brand van 2008 zich noodgedwongen beperken tot het verbeteren van evacuatieplannen om files en chaos te voorkomen. In Paradise kwamen 85 mensen om het leven, in Malibu 3. Daar wisten sommigen aan de vuurzee te ontsnappen door met hun jacht de oceaan op te gaan. In Paradise kwamen velen op hun vlucht voor de vuurzee vast te zitten in de file en moesten te voet een veilig heenkomen zoeken. Nog een wrang verschil: om hun landgoed van 60 miljoen dollar te beschermen huurden de Kardashians en andere beroemdheden commerciële blusbedrijven in. Ze ontstonden in de jaren '80 na bezuinigingen onder president Reagan en zijn inmiddels een belangrijke bedrijfstak. Vroeger werden ze vooral ingehuurd door overheden, nu door grote bedrijven en de megarijken. Volgens Davis maken de natuurbranden de grote sociaaleconomische ongelijkheid en onrechtvaardigheid in Californië pijnlijk zichtbaar en versterken de branden deze nog eens.

BRONNEN

Literatuur

• Pierre-Louis, K. & J. White (2018, 15 november). Americans Are Moving Closer to Nature, and to Fire Danger. The New York Times.
• Parvini, S. & E. Simani (2018, 5 december). As California wildfires displace low-income residents in wine country, tech industry continues to bolster Bay Area wealth. Los Angeles Times.
• Flavelle, C. (2020, 16 september). As Wildfires Rage, California Presses Insurers to Cut Rates. The New York Times.
• Davis, M. (1995). The Case for Letting Malibu Burn. Environmental History Review, 19(2) (Summer, 1995): 1-36. 
• Davis, M. (2018, 4 december). A tale of two wildfires: devastation highlights California’s stark divide. The Guardian.
• Donkers, H. (2012). Klimaatverandering stelt ‘koolstofbom’ op scherp. Geografie september: 22-23.
• Donkers, H. (2018). Succesvolle bestrijding leidt tot meer bosbranden. Geografie maart: 12-16.
• McDonald Nieto del Rio, G. (2020, 23 augustus). Dry Thunderstorms Could Accelerate the California Wildfires. The New York Times.
• Gee, A., & D. Anguiano (2020). Fires in Paradise: an American tragedy. New York: W.W. Norton.
• Mietkiewicz, N. e.a. (2020). In the Line of Fire: Consequences of Human-Ignited Wildfires to Homes in the U.S. (1992–2015). Fire, 3(50). 
• Van Oldenborgh, G.J. e.a. (2020). Attribution of the Australian bushfire risk to anthropogenic climate change. Natural Hazards and Earth Systems Sciences, in review.
• Radeloff, V. e.a. (2018). Rapid growth of the US wildland-urban interface raises wildfire risk. PNAS 115(13): 3314-3319.
• Swain, D, Kolden, C., & Abatzoglou, J. (2018, 8 augustus). The era of megafires: the crisis facing California and what will happen next. The Guardian.
• Kasler, D. & P. Reese (2019, 11 april). ‘The weakest link’: Why your house may burn while your neighbor’s survives the next wildfire. The Sacramento Bee.
• NOS (2020, 15 september). Trump over Californische bosbranden. Het gaat weer afkoelen, let maar op. 
• Het Nieuwsblad (2018, 19 november). Uitspraak van Trump over bosbranden lokt wereldwijd hoongelach uit: “Moet er hier ergens geharkt worden?”.
• Varian, E. (2019, 26 oktober), While California Fires Rage, the Rich Hire Private Firefighters.The New York Times. 
• Wikipedia (2020). Camp Fire (2018).
• Wikipedia (2020). Diablo wind.
• Wikipedia (2020). Woolsey Fire. 
• Wikipedia (2020). List of California wildfires.
• Williams, A.P. et al (2020, april). Large contribution from antropogenic warming to an emerging North American megadrought. Science.

Documentaires

• CBS News (2018, december). Paradise Lost: Inside California’s Camp Fire. 
• Golden Eagle Films (2018, december). The Camp Fire Documentary. 
• PBS Frontline (2019, 29 oktober). Fire in Paradise.