Update van de examenmakers

Geen centrale eindexamens in 2020

Op 24 maart besloot het kabinet alle centrale eindexamens voor 2020 te schrappen. De onrust rond de voorbereidingen van het examen en de verspreiding van het coronavirus was te groot. Een vergaand, maar begrijpelijk besluit. Er ging een streep door de al maanden op de kalender omcirkelde examendata. Dagen waar niet alleen leerlingen en docenten, maar ook wij als examenmakers altijd met spanning naar uitkijken. Verloopt de afname naar behoren? Hoe wordt het examen ontvangen? Wat zijn de eerste reacties? Hoe luiden de krantenkoppen? Dit jaar waren deze vragen voor ons extra spannend, omdat er een aantal veranderingen in het CE aardrijkskunde doorgevoerd was.

Gepland in 2020

Het centrale eindexamen vmbo zou in 2020 in kleur afgedrukt worden. Bij het vwo zou de regio Zuid-Amerika voor het eerst bevraagd worden. In het examen havo zouden de bronnen doorgenummerd worden. Echt ingrijpend was dat havisten het examen voor de eerste keer zónder atlas zouden maken, maar met een kaartenkatern.

En in 2021?

In 2021 mag bij de centrale eindexamens aardrijkskunde voor havo én vwo, net als bij vmbo, geen atlas gebruikt worden. Havo- en vwo-kandidaten krijgen naast het bronnenboekje een kaartenkatern. Daarin staan overzichtskaarten (natuur- of staatkundig) van de regio’s die in het CE bevraagd worden. Het katern bevat ook thematische kaarten die niet in het bronnenboekje passen. De meeste kaarten in het examen komen uit De Grote Bosatlas en Alcarta. Het kaartenkatern is op A3- formaat en in fullcolour. Kaartvaardigheden blijven dus in het centrale eindexamen een belangrijke rol spelen en leerlingen moeten deze in de lessen en daarbuiten onder de knie krijgen. De atlas blijft daarmee een belangrijk leermiddel in het aardrijkskundeonderwijs en noodzakelijk in de voorbereiding op het centraal eindexamen. Bij de schoolexamens kan de atlas gewoon gebruikt worden.

Voorbereiding op CE 2021

Bij de voorbereiding op de examens in 2021 kunnen leerlingen en docenten gebruik maken van het herschreven centrale eindexamen havo van 2018, mét kaartenkatern. Dit examen is als oefenmateriaal beschikbaar via www.examenblad.nl ter voorbereiding op het eindexamen havo en vwo. Voor vwo is er geen apart oefenmateriaal. Scholen met een havo-afdeling hebben afgelopen schooljaar bijbehorende kaartenkaternen toegestuurd gekregen. Alle scholen, inclusief de categorale gymnasia, ontvangen dit najaar wederom vijftien kaartenkaternen.

Recycling CE 2020?

De centrale eindexamens van 2020 kunnen niet simpelweg worden doorgeschoven naar 2021. De vmbo-syllabus voor 2021 heeft namelijk een aantal wijzigingen ondergaan en de vwo-examens zouden in 2020 nog afgenomen worden mét atlas. Het is geen kwestie van de benodigde kaarten uit de atlas in een kaartenkatern te plakken. De bijbehorende vragen die beantwoord moeten worden door zoekstrategieën in de atlas, kunnen niet meer op dezelfde manier gesteld worden. Ook vragen die een beroep doen op kaartselectie kunnen niet meer. Daarom wordt nu gewerkt aan nieuwe opgaven en worden ‘oude’, niet eerder ingezette opgaven aangepast aan de actualiteit en eventuele wijzigingen in de syllabi.

Blik op de toekomst

Een eindexamen aardrijkskunde met een fullcolour kaartenkatern op A3-formaat en een fullcolour bronnenboekje (voor havo en vwo) blijkt voor de korte en middellange termijn de beste oplossing. Maar dat kost relatief veel geld en met een opgaveboekje, uitwerkpapier, bronnenboekje, kaartenkatern en een woordenboek liggen de tafels van leerlingen bij het eindexamen vol. We onderzoeken daarom de mogelijkheid van een digitaliseringsslag in de toekomst. We denken niet aan een volledig digitaal eindexamen, maar het zou mooi zijn als leerlingen de bronnen en het kaartmateriaal digitaal tot hun beschikking hebben. Daarbij is dan bijvoorbeeld ook bewegend beeldmateriaal en beeld met geluid inzetbaar. Maar zover is het nog niet. Voorlopig blijven de eindexamens op papier. 

CE 2021 in het kort

• De bronnen in het vmbo-examen zijn in kleur. 
• De vmbo-syllabus heeft een aantal kleine wijzigingen ondergaan, zie www.examenblad.nl. 
• Bij het havo- en vwo-examen mogen leerlingen geen atlas gebruiken en wordt een kaartenkatern als extra bijlage meegeleverd.
• De bronnen bij het havo- en vwo-examen worden doorgenummerd, net als bij andere vakken.