Studenten van de Universiteit van Amsterdam onderzochten in januari 2022 burgerparticipatie binnen de warmtetransitie op Texel.
Lees meer:
Nederland heeft plannen om in 2050 de broeikasgasuitstoot te verminderen met 95 procent. Deze energietransitie gaat niet overal even makkelijk. Op Texel is het doel gesteld om energieneutraal te zijn in 2050. Plannen van de gemeente stroken niet met wat bewoners willen en kunnen doen. Welke rol moet de gemeente nemen om conflicten te vermijden?
De gemeente van Texel is hard bezig met de energietransitie. Op het eiland worden informatieavonden georganiseerd en een klein potje geld is beschikbaar voor bewoners om hun woning aan te passen. Toch slaan initiatieven van de gemeente niet aan bij bewoners van het eiland. Veel van deze mensen vinden hun eigen inspanningen verwaarloosbaar zolang er op grote schaal niks concreets gebeurt. Ook zijn de informatieavonden inhoudelijk lastig te volgen, waardoor veel bewoners liever thuis blijven. Een Texelse vrouw zegt over de transitie: 'Bij ons op Texel moet meer ondersteuning komen vanuit de gemeente. Zodra dat een beetje op gang komt, willen mensen er meer tegenaan gaan.'
Communicatie en concrete acties
Die ondersteuning is er wel, maar blijkt niet goed aan te slaan. De communicatie van de gemeente naar de inwoners toe verloopt moeizaam en ingewikkeld. Bewoners worden ingelicht over de energietransitie aan de hand van brieven met daarin moeilijke taal. Dit zorgt ervoor dat de boodschappen die de gemeente probeert te verspreiden over de transitie niet aankomen bij een deel van de inwoners. Een bewoner vertelt dan ook dat er weinig kennis over de transitie is onder de Texelaars en dat de gemeente een toegangkelijk aanspreekpunt ontbeert. De informatieavonden die de gemeente nu organiseert trekken weinig bezoekers. Zo vertelt een bewoner dat er bijna niemand meer heen gaat. 'Misschien een stuk of twintig mensen. Als de gemeente nou goed uitlegt waarom, hoe of wat er moet gebeuren, daar zouden mensen wat aan hebben, maar dit gebeurt niet bij de huidige bijeenkomsten.'
Welke invloed heeft één huishouden als er op grote schaal niks van de grond komt?
Een ander pijnpunt is het ontbreken van concrete acties van de gemeente. De Texelaars zijn van mening dat de gemeente te veel bezig is met plannen maken voor de energietransitie en er te weinig daadwerkelijk wordt ondernomen. Doordat er weinig concrete acties zijn vanuit de gemeente voelen veel inwoners zich ook niet geroepen om zelf actie te ondernemen. Immers, welke invloed heeft één huishouden als er op grote schaal niks van de grond komt?
Makkelijk taalgebruik en financiële steun
Bewoners klagen dus over de slechte communicatie en gebrek aan actie. Hoe kan het anders? Hoe kan de gemeente handelen om conflicten te mijden?
Allereerst, betere communicatie. Door informatieavonden aan te passen aan wensen van de bewoners en met name makkelijkere taal te gebruiken om de boodschap over te brengen. Dan zal de energietransitie toegankelijker worden voor bewoners van het eiland. Om individuele actie aan te sporen zal er bewustwording bij bewoners moeten komen. Op kleinere schaal werden eerder brieven gestuurd om bewoners te informeren, echter met moeilijk taalgebruik. Dit moet en kan anders. Een bewoner van Texel denkt namelijk dat het weldegelijk helpt als de gemeente een brief stuurt om je te attenderen op de mogelijkheden.
Wat daarnaast zou helpen is meer financiële hulp. Bewoners vinden het kleine potje geld voor aanpassingen aan hun woning te weinig om echt grote veranderingen door te voeren. De 90 euro die de bewoners eenmalig ontvangen om gratis energiebesparende produceten aan te schaffen, is onvoldoende om te investeren in een warmtepomp of zonnepanelen. Zij hopen op meer steun van de gemeente. Andere acties, zoals goedkope zonnepanelen aanbieden of subsidies beschikbaar stellen voor bepaalde duurzame initiatieven van bewoners zijn wel al eerder voorgekomen en sloegen aan. De vraag is echter of deze financiële ondersteuning in de toekomst ook reëel is. Want waar haalt de gemeente dit extra geld vandaan?
Als laatste punt, is het belangrijk om te tonen wat de gemeente zélf doet om de energietransitie in gang te zetten. Het maken van plannen en voeren van gesprekken over de transitie alleen is onvoldoende. Bewoners willen graag dat de gemeente laat zien dat zij ook actie onderneemt, omdat zij anders het gevoel krijgen dat hun inspanningen verwaarloosbaar zijn. Acties als het plaatsen van zonnepanelenvelden of andere vormen van groene energie-opwekkers, maar ook het stimuleren en informatief steunen van bewoners kan enorm bijdragen om de energietransitie vooruit te helpen.