geografie maart 2023

Geografie

maart 2023

Kennis

Migratie voorbij het 'centrum'

Als ik iets leer van migrant city Kolkata, waar ik momenteel verblijf, is het dat migratie nooit in één richting verloopt. En dat het denken in centrum vs. periferie ver af staat van de alledaagse werkelijkheid. Europa is niet het centrum van de wereld – ook niet voor arbeidsmigranten, vluchtelingen en ontheemden.

150 jaar KNAG

migratie

Kennis

Mysterieuze gletsjer Perito Moreno houdt moedig stand

De Perito Moreno-gletsjer in Patagonië lijkt ongevoelig voor de global warming. Hij groeit in plaats van dat hij krimpt. Wel breekt hij periodiek op een spectaculaire manier af. Dat maakt deze gletsjer tot de belangrijkste toeristische attractie van Patagonië én een raadsel voor glaciologen.

Celebrity branding

Hoe steden met hun beroemdheden omgaan

De Erasmusbrug in Rotterdam, Salzburg City of Mozart, Goethestadt Bad Lauchstädt… Steden pronken graag met beroemde plaatsgenoten om zich te profileren. Celebrity branding levert een stad aandacht, bezoekers en inkomsten op, maar kent ook dillema’s en risico’s.

Opinie

Panorama Rivierenland

Foto-essay over het rivierengebied

Fotograaf Flip Franssen maakte een boek met een groot scala foto’s van de grote Nederlandse rivierlandschappen. De 289 foto’s zijn geordend in 10 thema's waaronder Rivierenland-Veranderland, Hoogwater, Mens en rivier, Natuur, Rivierverbindingen en stuwen. Dwars door deze indeling heen ademen ze vooral verandering. Verandering van het klimaat en van de sociaaleconomische omstandigheden. Allemaal zichtbaar in het landschap en vereeuwigd in dit boek.

Opinie

Nederlandse Kankeratlas

Meer impact dan het zoveelste rapport

Met de in januari gepubliceerde Kankeratlas heeft het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) enorm gescoord – om te beginnen in de media. Het is een prachtige dataset die veel inzichten geeft in tot voor kort niet openbare data. Per postcodegebied is informatie beschikbaar over de hoeveelheid kankerdiagnoses in de afgelopen tien jaar, met daarbij aangegeven of dit hoger of lager is dan het Nederlandse gemiddelde.

Open kaart

Kennis

Vulkanen om de hoek

De Eifel

Voor vulkaanuitbarstingen in Nederland hoef je niet te vrezen, als je de Bovenwindse Eilanden in de Caribische Zee niet meerekent. Maar vlak de Eifel niet uit. Op zo’n 200 kilometer van de Nederlandse grens wemelt het van de vulkanen, die geologisch gezien kort geleden voor heftig vuurwerk zorgden. Schuilt daar nog gevaar?

geologie

Opinie

Het bosje

Over de verandering van Nederland sinds WOII

Op ‘de Dag des Doods’, zoals de voorman van Farmers Defence Force de dag noemt waarop de Kamer over de stikstofplannen stemt – ik dacht eerst ‘wat een grootspraak’, maar in de maanden erna blijkt hij er niet zover naast te zitten – hebben we een kleine familiereünie op onze geboortegrond in Maasbree.

Kennis

Noodweer in verdroogd Californië

In februari 2022 meldde Fox Weather nog dat het westen van de Verenigde Staten volgens wetenschappers de droogste periode in meer dan 1200 jaar beleefde. En dat dit na 22 droge jaren opnieuw zo zou blijven. Een jaar later ziet het er heel anders uit. Drie weken heftige regen mondden uit in overstromingen, 21 slachtoffers en dikke pakketten sneeuw in de bergen.

klimaatverandering

Californië

Kennis

Samenwerken aan slimme, duurzame en sterke dijken

Hoogwaterveiligheid

Na Ruimte voor de Rivier en Maaswerken is er sinds 2014 het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Daarin werken 21 waterschappen en Rijkswaterstaat samen aan de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken. Tot 2050 versterken zij ruim 1500 kilometer aan dijken, en 400 sluizen en gemalen om overstromingen in Nederland te voorkomen. Waterveiligheid anno 2023 is puzzelen en maatwerk.

waterveiligheid

onderwijs

Kennis

Mantelconvectie

In de herziene eindtermen vwo van het examenprogramma staat dat eigenlijk alle plaatbeweging te verklaren is door ridge push en slab pull. Mantelconvectie heeft als verklaring afgedaan (zie ook Geografie maart en april 2021). Waarom staat mantelconvectie (als ‘convectiestromen’) dan toch óók genoemd?

Boeken Geografie maart 2023

Freriks, K., & Storms, M. Grensverkenningen. Langs oude grenzen in Nederland.
Cole, T. About Britain. A Journey of Seventy Years and 1,345 Miles.
Huisman, H., & Braaksma, M. Het Groot Keienboek. Zwerfstenen uit Scandinavië.
Meijer, F. Verbonden door rampspoed. Rampen en natievorming in negentiende-eeuws Nederland.
Jensen, L. Wij en het water. Een Nederlandse geschiedenis.

Boeken

Opinie

Café Europa [podcast]

Elke twee weken hoor je hier achtergronden bij Europees nieuws. Niet alleen bij ‘nieuw’ nieuws, maar juist ook bij onderwerpen die ondergesneeuwd zijn door ander nieuws of op de achtergrond zijn geraakt. Journalist Annette van Soest en Mathieu Segers, hoogleraar hedendaagse Europese geschiedenis en Europese integratie, bevragen telkens een expert over de stand van zaken. In aflevering #S5E01 legt ‘Onze man bij de Taliban’ Thomas Erdbrink uit wat de rol van het Westen was in de oorlog in Afghanistan.

Podcasts

Opinie

Boven Water [podcast]

De Watersnoodramp is deze februari 70 jaar geleden, maar door klimaatverandering worden rampen als deze weer actueel. Floor Boon en Maarten Dallinga maken voor NRC een zesdelige podcast over klimaatscenario’s in de komende decennia. De eerste aflevering is veelbelovend.

Podcasts