Wat een luxe: twee atlassen die geschikt zijn voor gebruik in het voortgezet onderwijs. Vrijwel gelijktijdig verschenen de 2e editie van de Alcarta Wereldatlas en de 56e editie van De Grote Bosatlas. De redactie van Geografie vroeg me ze te bekijken door een fysisch-geografische bril.

Kennis en beleid: een complexe relatie

Begin 2022 verscheen het boek Groningen en de bevingen. Hoe kennis beleid nauwelijks beter maakt van Wim Derksen en Marieke Gebben. Met dit boek wordt een reeks critical reviews,  georganiseerd door het Kennisplatform Leefbaar Groningen, afgesloten. Deze gingen over aardbevingen als gevolg van aardgaswinning, de kennis hierover en hoe deze kennis in beleid benut is.

Als je op het strand staat, zie je niets dan water, de Noordzee. Maar daaronder ligt een land verscholen waarvan we het bestaan tot begin vorige eeuw nog niet kenden: Doggerland. Waar zo'n 10.000 jaar geleden nog mensen en dieren leefden.

Deze podcast biedt achtergronden en uitleg bij een actueel onderwerp

• De Kluyver, A. Niemandsland. Een Antarctische ontdekkingsreis. 
• Kuipers Munneke, P., & Van Calmthout, M. Alles smelt. De wereld van het ijs in een veranderend klimaat. 
• Wellenberg, M., & Van der Zee, A. (Red.). Atlas van de trekvaarten in Zuid-Holland. 
• Berendse, M., & Brood, P. Historische stadsatlas. Nederland stedenland. 
• Volkers, K. Groeten uit Baflo. Niet al te verre reisverhalen. 
• Doucet, B., Van Melik, R., & Filion, P. (Red.). Global Reflections on COVID-19 and Urban Inequalities. 

Ecocentrisme als fundament van politieke besluitvorming      

Na de eerste lockdown vanwege corona in 2020 schreef Jos Spijkerman, student Sociale Planologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, een vlammend betoog tegen de egocentrische manier waarop wij mensen omgaan met de wereld. Het blijkt nog altijd actueel. Vandaar dat we er graag ruimte voor maken in deze Geografie.  

Mede dankzij de Cumberland Gap, de doorbraak door de Appalachen (Geografie, april 2019) werd Tennessee een nieuwe kolonisatiegebied achter de bergketen in het oosten van de Verenigde Staten. Vooral Britse en Schotse immigranten vestigden zich op de relatief goedkope landbouwgronden. Daarbij werd de oorspronkelijke bevolking verdreven, met als onmenselijk dieptepunt de deportatie van de Cherokee naar Oklahoma, bekend als de Trail of tears. Latere kolonisatiefronten schoven op naar het midden en westen van Tennessee, waar het op slavernij gebaseerde plantagesysteem tot grote bloei zou komen. Tennessee koos dan ook partij voor de zuidelijke Confederatie, die voor uitbreiding van de slavernij was, terwijl het Noorden restricties wilde. De staat raakte verwikkeld in de rampzalige Amerikaanse Burgeroorlog van 1861-1865 en kwam hier ontredderd en sterk verarmd uit. De infrastructuur was verwoest, het plantagesysteem ten onder gegaan en de niet-agrarische sector was zwaar gehavend. Het zou nog decennia duren voor Tennessee weer enigszins op de been was. De ‘grote ommekeer’ voor Tennesse moest nog komen tijdens de crisis van de jaren 1930.

In Geografie juni 2020 schreef Marloes Pouw hoe jonge kajakkers actie voeren tegen de bouw van stuwdammen in ongetemde rivieren in de Balkan. Dat ook de lokale bevolking zich roert, blijkt uit de rapportage van fotograaf Bert Spiertz in Zuid-Albanië.

Het zonnigste deel van Nederland is Zeeland. Genoeg reden dus om af te reizen naar deze zuidwestelijkste provincie. Dan moet je wel direct bepalen welk eiland het wordt en of je kiest voor een vaste oeververbinding die deel uitmaakt van de Deltawerken of een landverbinding. Een echte landverbinding zonder duidelijke dammen en bruggen is er voor de twee centrale Zeeuwse eilanden Walcheren en Zuid-Beveland pas sinds 1949. Vanaf Bergen op Zoom nemen we de A58. We dalen de Brabantse Wal af en komen in het ‘nieuwland’ van het voormalige Kreekrak – dit zijn op- en aanwassen die na de middeleeuwen zijn teruggewonnen op de zee. De Schelde-Rijnverbinding en het Bathse Spuikanaal, die we passeren, zijn een heel nieuwe doorsnijding van Zuid-Beveland. Net als het kanaal door Zuid-Beveland een stuk verderop, waar we via de Vlaketunnel onderdoor rijden.

Een bijna compleet overzicht van de aardwetenschappen

Kees Hendrix zag als 10-jarig jongetje tijdens een vakantie in Zuid-Limburg voor het eerst ‘rotsen’ en kreeg in een groeve een stuk steen met fossielen. De fascinatie bleef en resulteerde in een lijvig boekwerk.