Texel is honderdduizenden jaren ouder dan de andere waddeneilanden. In geologisch opzicht lijkt het Nederland in het klein. Er liggen zelfs stuwwallen. Maak er zelf een excursie van!

De laatste zwakke schakel in de Nederlandse kustverdediging, de Hondsbossche en Pettemer Zeewering, is in drie jaar versterkt met zand, duinen en strand. In Geografie februari 2013 schreef Hans de Jong over de argumenten pro en contra. Het project Kust op Kracht is nu voltooid – wat zijn de eerste bevindingen?

 

De stuwwallen van Nijmegen en het Niederrheingebied

Het uitzicht vanaf de Derde Baan in Groesbeek is verbluffend. Je kijkt er 50 meter naar beneden en je kunt het hele Bekken van Groesbeek overzien waar tijdens de voorlaatste ijstijd een dikke ijstong lag.

De Hondsbossche en Pettemer Zeewering is de laatste zwakke schakel in de Nederlandse kustverdediging die wordt versterkt. Dat gebeurt met zand, omdat dit een veilige en duurzame oplossing lijkt. Dat wordt van veel kanten bestreden.

Veel Zuid-Duitsers beschouwen Donaueschingen als de bron van de Donau. In die stad vloeien de Breg en de Brigach samen, twee bronrivieren die ontspringen in het Zwarte Woud. De Donau is een aantal veel hoger gelegen bronrivieren kwijtgeraakt, maar bezit er nog steeds een aantal. De échte bron van de Donau moet daar dus liggen.

Op de slotconferentie Klimaat voor Ruimte afgelopen december barstte het van de praktische ideeën voor aanpassingen aan het veranderende klimaat. Ook scholen kwamen met creatieve oplossingen.

De Berg van Vuur, de Merapi, zaaide in november 2010 dood en verderf in de vruchtbare en dichtbevolkte regio rond Yogyakarta op Java. Van de 130 actieve vulkanen in Indonesië verkeerden er 20 in alarmfase 2 of hoger. De Merapi bereikte fase 4, twee andere zitten in alarmfase 3. Niet eerder waren zo veel vulkanen tegelijk onrustig. Tellen we daar de vele aardbevingen bij op, waaronder de rampzalige op Tweede Kerstdag 2004, dan is duidelijk dat de Indonesische eilandenboog een van de gevaarlijkste gebieden op aarde is.

Er valt een korte heftige tropische bui. De regen maakt poppetjes in de plassen. Al snel vormt de straatgoot een brede waterstroom. ‘Oh, dat was niks’, zegt de taxichauffeur een dag later. ‘Vorige week stond een kwart van Paramaribo onder water. In veel straten kon ik niet meer rijden. Het water stond er kniehoog.’

In de buurt van de Oberalppas, bij de Tomasee op 2345 meter hoogte, hangt een bronzen bordje met daarop ‘Rheinquelle, 1320 km bis zur Mündung’. Veel wandelaars ondernemen de tocht naar dit idyllische meertje, maar lopen ze wel goed? Als we uitgaan van wat je op school bij aardrijkskunde leert, ligt de bron nog zuidelijker.

Een special over de Rijn kan letterlijk alle kanten opgaan. Naar de bron en dwars door het omvangrijke stroom gebied dat delen van maar liefst negen landen beslaat. Met een duik in de geologische geschiedenis, waarbij de Rijn haar loop vele malen verlegde en dat nu nog zou doen als we haar niet hadden ingesnoerd met kribben, dijken, sluizen en kanalen. Anno 2010 krijgt de Rijn weer meer ruimte, in verband met hoogwaterbeheer, maar ook om het zwaar beproefde ecosysteem enigszins te herstellen.