De stroom giftige rode modder van een aluminiumfabriek in Hongarije die zich over 40 km2 verspreidde en mogelijk de Donau zou vervuilen, blijkt toch niet zo giftig als de media direct meldden. Een echte milieuramp, maar dan sluipenderwijs, voltrok zich begin 20ste eeuw in Zuidoost-Brabant. De ‘stille dood’ werd een halt toegeroepen, bijzondere natuur kwam ervoor terug.
Beleidsmakers en projectontwikkelaars zien braakliggende terreinen en verlaten industriepanden vaak als nutteloos en een gemiste kans om geld te verdienen. De Cuvrybrache in Berlijn laat echter de sociaal-culturele waarde en potentie van deze ‘lege’ plekken zien. Burgers transformeren dit terrein aan de Spree in een vrijplaats voor divers tijdelijk gebruik.
In november 2008 werd de tijdelijke bescherming van duizenden Irakese asielzoekers in Nederland opgeheven. Zij moeten nu bewijzen dat ze persoonlijk gevaar lopen bij terugkeer. Lukt dat niet, dan kan geografische informatie een laatste strohalm bieden voor een verblijfsstatus.
Onze planeet komt aan; elke dag gemiddeld zo’n 0,16 gram per vierkante kilometer. Voor Nederland is dat al snel 7 kilo. Wereldwijd gaan de voorzichtigste schattingen uit van 30.000 ton per jaar. Die gewichtstoename komt vooral door microscopische stofdeeltjes uit de ruimte. Waar blijft al dat stof en wat kunnen we ermee?
Finse, Nederlandse en Duitse jongeren hebben een redelijk open houding en zijn geïnteresseerd in de wereld. Maar het eigen belang en dat van hun land gaat vóór dat van een groter geheel. Aardrijkskunde biedt kansen voor discussie en verdieping.
Uit onderzoek onder Nederlandse brugklasleerlingen blijkt dat zij hun eigen toekomst zonnig inzien, maar de mondiale toekomst juist overwegend pessimistisch. Aardrijkskunde kan leerlingen helpen een toekomst te creëren waarin zij willen leven.
Het Nederlandse aardrijkskundeonderwijs heeft een impuls gekregen met de nieuwe eindexamenprogramma’s, waaruit een duidelijk visie op het vak spreekt. Aan de andere kant heeft aardrijkskunde moeten inleveren: het is geen verplicht, maar een keuzevak geworden in de bovenbouw. Twee onderwijsgeografen uit Engeland en Duitsland vertellen over ontwikkelingen in hun land, die ook voor ons interessant kunnen zijn.
De ruimte is geen vaststaand gegeven, maar de uitkomst van maatschappelijke krachten, een sociale constructie. Zo kan de voor genomen sloop van een naoorlogse boerderij op het landgoed van Maxima en Willem-Alexander ineens uitgroeien tot een icoon van de arrogantie van het koninklijk huis. En komen de geplande luxe appartementen er (misschien) toch niet. Een interessant perspectief op ruimte, ook in het aardrijkskundeonderwijs.
Er valt een korte heftige tropische bui. De regen maakt poppetjes in de plassen. Al snel vormt de straatgoot een brede waterstroom. ‘Oh, dat was niks’, zegt de taxichauffeur een dag later. ‘Vorige week stond een kwart van Paramaribo onder water. In veel straten kon ik niet meer rijden. Het water stond er kniehoog.’
Milieubeschermers en houtkapbedrijven in de Canadese taiga hebben eindelijk de strijdbijl begraven. Op 18 mei sloten ze een megaovereenkomst om 720.000 vierkante kilometer bos – zeventien keer de oppervlakte van Nederland – duurzaam te beheren.
