Een speurtocht naar de oorzaken van milieuproblemen en ongelijkheid

Meer parken, perken en plantsoenen

In de eerste aflevering van deze serie (Geografie januari) gaven we aan dat de humane stad gestalte krijgt door alle bewoners een menswaardig bestaan te verschaffen en tegelijkertijd de mogelijkheden van de natuurlijke omgeving te benutten zonder de grenzen van het ecosysteem te overschrijden. ‘De groene stad’ is het eerste artikel in een reeks waarin we het begrip humane stad willen verhelderen en de weg erheen willen traceren.

‘Maar meneer, wat vindt ú ervan?’

Een onthoofde leraar in Frankrijk en een ondergedoken collega in Rotterdam: als aardrijkskundeleraar moest ik extra moed verzamelen om weer controversiële kwesties te behandelen in de klas. De eerste e-mail van een ouder met kritiek op de inhoud van een gestreamde les is al binnen.

Het centrum van Groningen wordt begrensd door een aantal grachten met namen die verwijzen naar een verleden als bloeiende havenstad. Denk aan Noorderhaven, Turfsingel en Schuitendiep. Het ‘Hoge der A’ en ‘Lage der A’ danken hun naam aan het getij dat via het Reitdiep tot in de stad reikte. Soms moesten de boten aan dit laatste stukje Drentse A aan de hoge kade liggen, soms aan de lage. Het Reitdiep was dus een getijderivier. Ter hoogte van Zoutkamp stroomde de getijdegolf van de Waddenzee via de Lauwerszee twee keer per dag het Groningse land in en uit.

• Nijman, J. (Ed.). Amsterdam’s Canal District: Origins, Evolution and Future Prospects
• Landschappen van Caribisch Nederland. Themanummer van het Tijdschrift voor Historische Geografie
• Tyler Miller, G., & Spoolman, S.E. Living in the Environment
• Olink, H. De Ardennen. De ontdekking van een grensland
• Hospers, G-J. Ruhrgebied. Een sterk staaltje Duitsland
• Schapendonk, J. Finding Ways Through Eurospace. West African Movers Re-viewing Europe from the Inside

De Outer Banks vormen een strook van zo’n 300 kilometer, met eilandjes, duinen, zandbanken en kwelders, voor de Atlantische kust van North Carolina – een soort Waddenzee van de Verenigde Staten. Lange tijd fungeerden de Outer Banks vooral als barrière voor het laaggelegen kustgebied van North Carolina, vandaar ook de term barrier islands. Ze krijgen dikwijls te maken met stormen, orkanen en hoge golven, die grote schade toebrengen aan stranden en duinen, infrastructuur en gebouwen.

De Waddenzee op twee kaartbladen van Johannes van Keulen

Noodzakelijke aanpassingen aan klimaatverandering worden voor arme landen onbetaalbaar. Dat staat in een verschenen rapport van het VN-milieuprogramma UNEP. Rijke landen zullen arme landen een veelvoud aan hulp moeten geven zoals afgesproken in het Klimaatakkoord.

Op 7 januari 2021 is Jan Koetsier overleden. Hij zou in februari 91 worden. Jan was vanaf 1968 tot en met 1987 als sociaalgeograaf verbonden aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Vanuit die functie heeft hij van 1974 tot 1997 een belangrijke rol gespeeld binnen het KNAG. Hij was lid van diverse commissies, lid van de Genootschapsraad (1983-1993), secretaris van het KNAG-hoofdbestuur (1979-1983), recensieredacteur van het Geografisch Tijdschrift, later Geografie (1990-1994), maar vooral een lange tijd (1979-1997) actief binnen de Commissie Studiereizen. Het reizen loopt als een rode draad door zijn leven.

Zee-, moeras- of zelfs gletsjerrestanten: in de Nederlandse ondergrond is het allemaal terug te vinden. Met name door grondboringen, het kleine landoppervlakte en zijn ijverige wetenschappers heeft Nederland de best onderzochte ondergrond ter wereld. Geweldig materiaal voor in de klas. Maar hoe kan men deze kennis vertalen in lesstof?