binnen de driehoek Hermans-Bakker-Piket

Wetenschap is mensenwerk. Daarin spelen naast nobele drijfveren als nieuwsgierigheid ook rivaliteit, ijdelheid, minachting en wraak een rol, zo blijkt uit een poging raadsels rond Hermans’ roman Nooit meer slapen en twee daarmee samenhangende proefschriften te ontwarren. Waan en werkelijkheid lopen op hermansiaanse wijze door elkaar. 

Nederland beleefde het afgelopen jaar door de droogte en hitte een enorme piek in natuurbranden. In juni en juli was het 2811 keer raak, tegenover 1213 branden vorig jaar. Heel grote natuurbranden bleven echter uit. Dankzij lessen uit het verleden en natuurbrandbeheersing als nieuw specialisme. 

De zomer van 2018 was de warmste in drie eeuwen, met een recordaantal warme dagen en twee hittegolven. Het KNMI verwacht meer van dergelijke zomers. Nederland moet zich (beter) voorbereiden op hittestress. 

Nederland werd afgelopen zomer geconfronteerd met langdurige droogte. Vooral de strijd tegen verzilting vraagt enorme hoeveelheden zoet water. Hoe robuust en klimaatbestendig is onze zoetwatervoorziening? 

Maandenlang leefden de vier miljoen inwoners van Kaapstad met het doemscenario van Day Zero, de dag dat er geen water meer uit de kraan komt. Eerst zou die in april aanbreken, daarna in juli, in augustus en nu mogelijk pas in 2019. Kaapstad beleeft de toekomst van veel andere wereldsteden.

Het afgelopen jaar kampte het westen van Noord-Amerika, van Alaska tot Californië, met enorme bosbranden. Branden van die schaal worden ‘het nieuwe normaal’, riepen de gouverneurs van Californië en Brits-Columbia. Klimaatverandering speelt een rol, maar is niet de enige en wellicht ook niet de belangrijkste factor.

Op 22 januari is in Nijmegen prof. dr. Jan Buursink overleden. Hij is 82 jaar geworden. Hij was van 1978 tot 2000 algemeen hoogleraar sociale geografie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, de tegenwoordig Radboud Universiteit. Hij was ook enige tijd decaan van de Faculteit der Beleidswetenschappen.

Het gebied rondom de Noordpool was lange tijd moeilijk toegankelijk en daardoor niet echt interessant voor de omringende landen. Door klimaatverandering en het smelten van het zee-ijs is dat snel aan het veranderen. Dat biedt kansen die vooral de Russen weten te benutten.

In het geostrategische spel rond de Noordpool beschikken de Russen over een instrument dat andere staten ontberen: sterke ijsbrekers. Dat doet de regionale machtsbalans doorslaan in het voordeel van de Russen.

Van Rusland wordt wel gezegd dat het een gevangene van zijn eigen geografie is. De drang naar ijsvrije havens bepaalt al eeuwenlang het buitenlands beleid. Daarom annexeerden de Russen de Krim en zien ze nieuwe perspectieven in het afsmelten van poolijs.