De kracht van lokale ondernemers

Tijdens een interview in een dorp in Noord-Groningen benoemen lokale hun bijdrage aan de leefbaarheid, voorzieningen en evenementen en het gemeenschapsgevoel van kleine kernen.

In onderzoek naar de leefbaarheid en voorzieningen op het platteland gaat de aandacht vaak uit naar publieke voorzieningen zoals scholen en dorpshuizen. Lokale ondernemers komen minder vaak in beeld. Tijdens een interview met hen in de gemeente Het Hogeland in Noord-Groningen geven zij aan dat hun winkels een sociale functie hebben. Ze bevorderen de sociale interactie tussen dorpelingen en stimuleren het gemeenschapsgevoel. Ze geven de dorpsbewoners niet alleen toegang tot diensten en producten, maar bevorderen ook economische en sociale activiteiten in het dorp met extra banen, faciliteiten voor bewoners om elkaar te ontmoeten en hulp bij het organiseren van evenementen. ‘We doen aan sponsoring, vooral om bij te dragen aan de gemeenschap. De gemeenschap heeft daar baat bij. De ondernemers ondersteunen bijvoorbeeld de tennisclub door cadeautjes te schenken voor de bingo’, aldus de eigenaar van een dierenzaak. En zo zijn er meer manieren waarop lokale ondernemers bijdragen aan het gemeenschapsgevoel.

Contacten

‘Soms zegt een klant op zoek te zijn naar een cadeautje voor iemand. Dan loop ik even mee om te kijken of wij samen iets kunnen vinden. Op die manier probeer ik persoonlijk contact te maken’, vertelt een winkelier. Lokale ondernemers hebben vaste klanten in het dorp en uit dorpen in de omgeving. Zij vinden het belangrijk hen een goede winkelervaring te bieden. Ze zien hun klanten ook regelmatig buiten de zaak, waardoor het makkelijker wordt om bij binnenkomst in de winkel een praatje te maken. 

De bloemist heeft haar hele leven in het dorp gewoond en kent heel veel inwoners. Zij is ook bekend met de verhalen achter de mensen en vindt het belangrijk dat haar klanten weten dat ze niet steeds hun hele verhaal hoeven te herhalen: hier kennen wij elkaar. De eigenaar van een modezaak vertelt: ’Mensen komen hier binnen en hebben iets meegemaakt in de familie of met hun gezondheid. Dat wordt besproken. En als ze de volgende keer weer komen, vraag ik hoe het is met die en die. Leuk dat je even vraagt, hoor ik dan terug. Onze medewerkers zeggen wel eens dat we bijna psychologen zijn.’ Gepersonaliseerde dienstverlening en klantvriendelijkheid zijn een kenmerk van lokale ondernemers in dorpen. Dat zie je elders niet vaak meer. 

Ook de contacten met andere ondernemers tellen. ‘Als burger ben je onderdeel van het dorp, maar als ondernemer ben je onderdeel van de omgeving’, zegt de eigenaar van de modezaak. ‘Ik voel me verbonden met de vereniging van ondernemers in de gemeente. Je kent heel veel mensen, je kent de dorpen, de karakteristieke dingen van de dorpen en de bedrijvigheid die er zit. In de loop der jaren groei je daarin mee en krijg je steeds meer contact met klanten en collega-winkeliers.’ Deze sociale netwerken vormen een ingang om gemakkelijk verbinding te maken binnen de gemeenschap. 

Gemeenschapsgevoel

Het gemeenschapsgevoel is sterker in kleine dorpsgemeenschappen, doordat mensen elkaar overal tegenkomen. Vanaf het begin gaan ze samen naar school, sporten samen en zien elkaar in de jeugdsoos. Dit creëert een hechte onderlinge band. Het delen van dezelfde waarden en zien van eerlijk gedrag schept vertrouwen en dat uit zich in elkaar ondersteunen waar dat nodig is. ‘Als iemand hulp nodig heeft, wordt er niet gepraat, maar wordt er iets gedaan. In een hechte gemeenschap weet je waar je elkaar kunt vinden.’ De fietsenmaker illustreert het belang van contact met mensen op wie je kunt terugvallen. ‘Een tijdje terug heb ik mijn arm gebroken. Toen vroeg een buurvrouw of ik een bordje wilde mee-eten.' 

Als ondernemer in het dorp heb je klanten die jou kiezen, omdat ze vertrouwen in jou en je service hebben opgebouwd. In de interviews kwam meermaals naar voren dat je als lokale ondernemer gewoonweg ‘weet’ dat vaste klanten naar je toe komen, maar ook dat je voor hen klaar zult staan. De ondernemers tonen sociaal vertrouwen, steun en betrouwbaarheid; elementen van het gemeenschapsgevoel. 

Ondernemersvereniging

De geïnterviewde lokale ondernemers zijn georganiseerd in vereniging Het Hoogeland West, voor het gebied van Lauwersoog tot Winsum, van Pieterburen tot Oldehove en met Zoutkamp. In de vereniging komen de ondernemers samen en delen hun kennis, ervaring en middelen. Ze geven aan dat ze zeer betrokken zijn bij de gemeenschap. Zij bieden individueel en samen met andere ondernemers ondersteuning aan gemeenschapsevenementen en werken samen aan de ontwikkeling van de regio. Daarbij kijken ze niet enkel naar het eigen dorp. Het Hoogeland West heeft samen met de gemeente een centrumplan voor Leens geschreven. ‘Wij vinden het heel belangrijk dat we contact hebben met de gemeente. De gemeente is een van de grote geldschieters voor dit gebied’, volgens de dierenspecialist. De ondernemersvereniging heeft van de gemeente geld gekregen om het centrum aantrekkelijker te maken, wat ook belangrijk is voor de leefbaarheid van het dorp. In de nieuwe plannen voor het centrum wordt het voor het publiek een leuke plek om samen te komen. De ondernemers voelen zich gehoord door de gemeente en samen kijken ze naar de invulling van de Dorpsvisie Leens. 

Voor evenementen zoals het huttenbouw-festival in Leens, carnaval in Kloosterburen en Vlaggetjesdag in Zoutkamp komen de ondernemers samen en bekijken hoe ze deze evenementen kunnen ondersteunen. 

De ondernemersvereniging is ook verbonden met Samenwerkende Vereniging voor Leens (SVL). Daarin hebben alle clubs in Leens zitting, van de zangvereniging, de speeltuinvereniging en dorpsbelangen tot de sportverenigingen. Ze werken samen om gemeenschapsevenementen te ondersteunen. De dierenspecialist verwoordt het zo: ‘Er zijn heel veel dingen waar een sportvereniging tegenaan loopt als die iets wil organiseren en vrijwilligers nodig heeft. Soms betreft het de ene club, dan weer de ander. Onderling “lenen” ze dan vrijwilligers van elkaar.’ 

De ondernemers ondersteunen elkaar ook onderling. Als een klant iets zoekt en een winkelier heeft het niet, dan stuurt die de klant door naar een collega. Ook kopen ze het liefst bij elkaar, al liggen de prijzen er iets hoger dan elders. De cafébaas haalt zijn brood bijvoorbeeld bewust bij de bakkerij in het dorp. Het zijn kleine steentjes, maar die dragen allemaal bij om de lokale winkels in stand te houden. De eigenaar van een hobbywinkel zegt: ‘Je probeert het toch allemaal met elkaar te doen en je gunt elkaar ook gewoon alles. Dus als ik kleding ga kopen, of schoenen, kijk ik eerst bij de zaken in het dorp. Ik koop vaak genoeg online, maar niet zonder dat ik eerst kijk of het ook in het dorp te krijgen is.’ 

Consumenten zien vaak alleen de service die ondernemers bieden; ze weten niet hoeveel werk en moeite de middenstanders ook steken in het organiseren van lokale evenementen, zodat de gemeenschap intact blijft. In gemeente Het Hogeland spelen lokale ondernemers een belangrijke rol in het versterken van het gemeenschapsgevoel. Dat maakt de dorpen veerkrachtig. Het doordringt dorpelingen ervan waar ze vandaan komen en dat ze elkaar hebben. Lokale ondernemers zien wat er speelt in hun dorpen en hoe het met de dorpsbewoners gaat. Deze inzichten zijn belangrijk om veerkrachtige dorpen te creëren.