Eindelijk? Amsterdam springt over het IJ

Het eerste plan was er al in 1839(!) en om de zoveel jaar duikt de discussie weer op: hoe kan Amsterdam-Noord beter met de rest van Amsterdam verbonden worden? En dan vooral voor fietsers en voetgangers, want auto’s en bussen hebben intussen al genoeg tunnels om de oversteek te maken. Tientallen plannen voor bruggen over het IJ, van serieus en realistisch tot utopische fantasie, werden stelselmatig door de gemeentebestuurders afgewezen: te duur, te lastig, niet nodig etc. De argumenten waren lang niet altijd logisch of terecht, maar er was altijd wel een andere reden om het niet doen, zoals IJbrug-lobbyist Bas Kok met een tentoonstelling en essay in 2015 duidelijk maakte. Veel andere steden aan rivieren, ook veel bredere en drukker bevaren rivieren dan het IJ, zullen de eeuwige discussie met verbazing gevolgd hebben.

Maar nu lijkt het dan toch eindelijk zo ver te zijn. Later dit jaar besluit de Amsterdamse gemeenteraad of de ‘Sprong over het IJ’ er echt gaat komen. Het voorstel van het gemeentebestuur is in januari bekendgemaakt. Naast meer en grotere ponten en een extra metrostation van de Noord-Zuidlijn, zit in het voorstel van het gemeentebestuur minimaal één brug, misschien zelfs twee. Hardnekkige obstakels zoals de eerder vaak gevreesde blokkades van het scheepvaartverkeer lijken nu uit de weg geruimd. Als de hogere overheidsniveaus (provincie, Rijkswaterstaat, Den Haag) hiervan ook overtuigd worden tenminste. Maar de Amsterdammers kennende, zal er vast nog veel discussie volgen, ook al is er al tientallen (of honderden?) jaren discussie geweest.

Eindelijk dus? Misschien moet de vraag anders gesteld worden. Waarom nu pas, voor wie, en voor wie niet? Toen Amsterdam-Noord nog vooral uit industriegebieden en arbeiderswijken bestond, vond de gemeente het blijkbaar nog niet nodig, terwijl het toen toch ook druk genoeg was op de pontjes over het IJ. Nu is de industrie allang (grotendeels) verdwenen en is de Noordelijke IJ-oever veroverd door hip, creatief en meestal goed verdienend Amsterdam. De eerste creatieve pioniers van weleer zijn naar het welbekende gentrification-recept al verdrongen door grotere bedrijven, middenklassebewoners en projectontwikkelaars. De voormalige arbeiderswijk Van der Pekbuurt is ook al aan het gentrificeren en de Vogelbuurt (bekend van de documentaireserie ‘Schuldig’) zou wel eens als volgende aan de beurt kunnen zijn. Voorstanders startten de petitie Brug over het IJ, maar er is ook een petitie van tegenstanders. Beide petities komen van bewoners van Noord. Worden de tegenstanders ook nog genoeg gehoord? En blijft Amsterdam-Noord het bijzondere stadsdeel dat het nu nog is of wordt het een verlengstuk van het centrum, voor wie het nog kan betalen?