GeoWeek 2024: Ook met andere vakken op expeditie

Nanda Kamphuis en collega’s gingen met diverse vmbo-klassen van het Omnia College naar GeoWeek-expedities. De behandelde thema’s sluiten niet zomaar aan bij de dagelijkse wereld en de vakken op het vmbo. Toch was het een geslaagd experiment. Nanda legt graag uit waarom.

Nanda Kamphuis is docent Bouw én docent Mens en Maatschappij op het Omnia College in Gorinchem. ‘Onze leerlingen komen niet snel in aanraking met de thema’s uit de GeoWeek-expedities. Maar wij vinden het belangrijk dat ze naar buiten gaan om te beleven en ervaren wat er nog meer is. Ons motto is: De wereld aan je voeten.’ 

De GeoWeek kent Nanda uit de periode dat ze in het basisonderwijs werkte. Eenmaal op het vmbo introduceerde ze de GeoWeek in het team. ‘Het mbo en het werkveld vragen om vaardige, all-round mensen. Aan ons de taak deze leerlingen op te leiden. De GeoWeek helpt ons daarbij.’

Waarom hebben jullie voor meerdere veldwerken gekozen?

‘Zodra de expedities online stonden, ben ik gaan zoeken in het aanbod. Welke GeoWeek-expeditie past bij welke klas? Welke onderwerp matcht met de lesstof en wat is voor ons goed te bereizen? We hebben bewust voor expedities buiten Gorinchem gekozen, om de leerlingen een ervaring buiten de school en de eigen stad te bieden. 

Ik heb mezelf als coördinator opgeworpen, omdat ik alle leerlingen ken van het verplichte vak Bouw. Toen ik busvervoer voor elkaar had, kon ik de organisatie overgedragen aan de vakcollega’s van Mens en Maatschappij, Burgerschap en Biologie. Zij hebben samen met de aanbieders van de expedities de leerlingen voorbereid.’

Hoe ging die voorbereiding?

‘Daarover hadden we vooraf contact met de aanbieders van de veldwerken: wat zou het best werken? Van Naturalis ontvingen we vooraf een lesbrief. De docenten Biologie hebben samen met het veldwerkcentrum Hei- en Boeicop hun leerlingen voorbereid. Voor de gastles Chillplekken van Esri sprak ik met de expeditieleider door wat het niveau van de klas is en wat er van de leerlingen verwacht wordt. Het is fijn als je de leerlingen vooraf kunt uitleggen wat we gaan doen, wat je van hen verwacht en hoe de expeditie aansluit bij wat ze op school leren. En dan was er nog een lijstje met praktische zaken, bijvoorbeeld dat ze moesten zorgen dat hun telefoons opgeladen waren.’

Wat sprak leerlingen tijdens de expedities aan?

‘Ze vonden het gaaf dingen te ervaren waar ze gewoonlijk niet mee in aanraking komen. En wij als docenten vonden het leuk dat leerlingen die normaal minder gemotiveerd zijn, aangespoord werden ook hun resultaten in te leveren. Die positieve groepsdruk, geweldig. Leerlingen kwamen na afloop naar de expeditieleiders toe om te vertellen dat ze het echt heel leuk vonden. Sommigen vroegen of hun resultaten alsnog toegevoegd konden worden. In het groepje waarin zij werkten, was het niet cool om enthousiast mee te doen, maar stiekem vonden ze het hartstikke interessant.

In Naturalis was het voor leerlingen heel bijzonder dat ze met echte dinofossielen aan de slag gingen. We merkten bij sommige activiteiten dat de expeditieleiders wat over de hoofden van de leerlingen heen spraken. Dat is op zich niet erg, wij vinden het belangrijk dat leerlingen blootgesteld worden aan zaken die ze lastig vinden. Als school is het onze taak om hun wereld breder te maken.’

Wat is de toegevoegde waarde van GeoWeek-expedities?

‘Wij geven hier op school het vak Mens en Maatschappij, een combinatie van aardrijkskunde, geschiedenis en economie. Door met je leerlingen het veld in te gaan, voeg je per definitie iets toe aan je onderwijs. Wij hebben ervoor gekozen ook de vakken Burgerschap en Biologie te koppelen aan de GeoWeek. Er zit voldoende in de expedities om er ook met andere vakken aan deel te nemen. 

Voor volgend jaar zit ik eraan te denken ook het vak Bouw te koppelen aan bijvoorbeeld de expeditie in Rotterdam. Wij leren onze leerlingen hier op school hoe ze een muur metselen en hoe je daarin leidingen aanlegt. Hoe leerzaam is het dan om echt in de stad te gaan bekijken hoe die leidingen daar in de ondergrond aangelegd zijn en wat daar allemaal bij komt kijken.’

Heb je nog een tip voor docenten die twijfelen over deelname?

‘Waag gewoon de sprong! Laat je verrassen door wat er gebeurt als je met je leerlingen op expeditie gaat. Een van onze mentoren was vooraf heel sceptisch. Na afloop was hij het meest enthousiast van allemaal: dit moeten we volgend jaar weer doen! Wij docenten moeten het ook gewoon ervaren.’

En voor bedrijven die overwegen volgend jaar een expeditie te organiseren?

‘Ik zou het fijn vinden als er ook aanbod specifiek voor vmbo-scholen komt. Onze leerlingen leren het best door te doen, te voelen en te ervaren. Hier op school geven we ze de ruimte om te ‘klooien’. Want zo gaan ze dingen uitproberen en ervaren ze wat wel en niet werkt. En daardoor gaan ze nadenken wat ze anders moeten doen. Dat is leren in de praktijk. Ik denk voor de GeoWeek aan een veldwerk of bedrijfsbezoek waar leerlingen zelf actief met warmtescanners, drones of meetapparatuur aan de slag gaan. Technisch, praktisch en hands-on.’