Powerful knowledge biedt docenten aardrijkskunde houvast

Van tijd tot tijd komen er nieuwe termen langs in onderwijsland. Termen die vaak vrij klakkeloos worden overgenomen zonder dat goed duidelijk is waar ze voor staan. Competenties en 21ste-eeuwse vaardigheden zijn bekende voorbeelden. Powerful knowledge lijkt er ook zo een. De laatste tijd wordt de term veel gebruikt in (inter)nationale publicaties over aardrijkskundeonderwijs. Want wie wil nou geen powerful knowledge? Krachtige kennis voor studenten en scholieren toch? Of zoiets?

In het afgelopen meinummer van het blad International Research in Geographical and Environmental Education zet de Australische onderwijsgeograaf Alaric Maude de zaak op een rijtje. Wie Maude een beetje kent, weet dat hij houdt van helder en concreet. Dus dat wekt verwachtingen.

Maude stelt in zijn artikel twee vragen: de eerste is wat powerful knowledge in de geografie eigenlijk is. De tweede is hoe het begrip powerful knowledge leraren helpt te bepalen wat ze moeten onderwijzen.

Michael Young, geen geograaf overigens, wordt veelal gezien als degene die het begrip powerful knowledge introduceerde. In het werk van de Engelse onderwijsgeograaf David Lambert staan veel verwijzingen naar Youngs werk. Geen wonder dan ook dat Maude bij Lambert en Young een antwoord vindt op zijn eerste vraag. In navolging van Young definieert Lambert in 2016 powerful knowledge als volgt: ‘Kennis is ‘powerful’ als het voorspelt en als het verklaart en als het je in staat stelt alternatieven te ontwikkelen, als het je helpt te denken.’ Maude onderscheidt vijf soorten powerful geografische kennis:

1. Kennis die je nieuwe manieren biedt om over de wereld na te denken. Daarbij speelt de geografische manier van denken met begrippen als “place, space and environment” een cruciale rol.
2. Kennis die helpt de wereld te analyseren, te verklaren en te begrijpen.
3. Kennis die je zeggenschap geeft over je eigen geografische kennis door kennis te nemen van hoe kennis wordt opgebouwd.
4. Kennis die je in staat stelt mee te doen in discussie over lokale, nationale en mondiale kwesties bijvoorbeeld over duurzaamheid of verstedelijking.
5. Kennis die je in staat stelt de grenzen van de eigen persoonlijke ervaring te overstijgen bijvoorbeeld door te leren over onbekende culturen en gebieden.

Mooi rijtje. Het maakt benieuwd naar Maudes antwoord op de tweede vraag. Hij verwijst daarvoor naar onderdelen van het Australische leerplan om te laten zien hoe powerful knowledge succesvol geïntegreerd kan worden in het curriculum. De vraag is natuurlijk of dat in de schoolpraktijk dan ook zo wordt gedaan. Daarnaast verwijst Maude naar het Geocapabilities-project, dat leraren helpt om samen lesmateriaal te maken om jongeren toe te rusten om als wereldburger mee te denken en te kiezen, zie www.geocapabilities.org. Deze site bevat voorbeelden, niet zozeer van lesmateriaal als wel van hoe docenten samen aan de slag kunnen gaan. Belangrijk voor scholen die nadenken over Curriculum.nu of bezig zijn met vakoverstijgende projecten, zoals Geo Future School. Over het nut van powerful knowledge schreven Tine Beneker en Gijs van Gaans al eerder in het boekje ‘Toekomstgericht onderwijs in de maatschappijvakken’ (www.expertisecentrum-mmv.nl).

Maude levert een zinnige bijdrage aan de discussie over powerful knowledge. En ook al is niet alles nieuw wat hij zegt, hij pleit terecht voor goed nadenken over wat we leerlingen aanbieden. Vooral kennis, zo blijkt uit zijn verhaal. De onderwijstijd is immers beperkt en leerlingen hebben recht op het beste wat de geografie te bieden heeft. Kennen om te kunnen kiezen en kiezen om te kunnen kennen. Dat geldt niet alleen voor leerlingen maar ook voor leraren, is de boodschap.